ภาวะถอนพิษสุรา (Alcohol Withdrawal Syndrome) : อาการ สาเหตุ การรักษา

ภาวะถอนพิษสุรา (Alcohol withdrawal syndrome) คือ อาการผิดปกติที่เกิดกับนักดื่มสุราอย่างหนัก แล้วหยุดดื่ม หรือลดลงอย่างกะทันหัน

ภาวะถอนพิษสุราจะเกิดผลกระทบกับร่างกาย และอารมณ์ร่วมกันตั้งแต่ความวิตกกังวลเล็กน้อย และความเหนื่อยล้าไปจนถึงอาการคลื่นไส้ ประสาทหลอน หรือรุนแรงถึงอาการชัก จนนำไปสู่การเสียชีวิตได้

อาการของภาวะถอนพิษสุรา

อาการของภาวะถอนพิษสุราจะเกิดขึ้นเมื่อนักดื่มสุราหยุดดื่มสุราเป็นเวลา 6 ชั่วโมง หรือไม่กี่วันหลังจากหยุดดื่ม โดยจะมีอาการดังต่อไปนี้

• ตัวสั่น

• วิตกกังวล

• คลื่นไส้

• อาเจียน

• ปวดศีรษะ

• หัวใจเต้นเร็วขึ้น

• เหงื่อออก

• หงุดหงิด

• สับสน

• นอนไม่หลับ

• ฝันร้าย

• ความดันโลหิตสูง

อาการจะแย่ลงใน 2-3 วัน และอาการจะรุนแรงขึ้น โดยสามารถคงอยู่นานเป็นหลายสัปดาห์ อาการถอนพิษสุราที่รุนแรงเราเรียกว่า Delirium tremens (DT) แสดงอาการได้ดังนี้

• สับสนมึนงงอย่างมาก

• มีไข้

• มีอาการชัก

• ภาพหลอน หรือมีความเจ็บปวดที่ไม่มีอยู่จริง

• ประสาทหลอนทางการได้ยิน

• ประสาทหลอนทางการมองเห็น

ภาวะถอนพิษสุราเป็นภาวะที่ฉุกเฉินทางการแพทย์ เพราะทำให้เกิดไข้ ภาพหลอน และปัญหาของหัวใจ หากมีอาการดังกล่าวควรรีบพบแพทย์เพื่อรับการรักษาโดยเร่งด่วน

สาเหตุของภาวะถอนพิษสุรา

การดื่มสุรามากเกินไปจะทำให้ตื่นตัว และรบกวนระบบประสาท หากดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำแล้วอาจจะต้องพึ่งพาแอลกอฮอล์ในระยะยาว ภาวะถอนพิษสุรา คือ ภาวะที่ระบบประสาทส่วนกลางไม่สามารถปรับตัวกับการขาดแอลกอฮอล์ได้ โดยทำให้เกิดภาวะดังกล่าวเมื่อหยุด หรือลดแอลกอฮอล์อย่างกะทันหัน

ผู้ที่เสี่ยงต่อภาวะถอนพิษสุรา

ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์อย่างหนักเป็นประจำมีความเสี่ยงต่อภาวะถอนพิษสุรา

ภาวะถอนพิษสุรานักพบได้บ่อยในบรรดานักดื่มสุราที่จำเป็นต้องหยุดดื่มเนื่องจากปัญหาด้านสุขภาพ

ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์หนักคือ เพศหญิงที่ดื่มแอลกอฮอล์มากกว่า 8 แก้ว/สัปดาห์ หรือเพศชายที่ดื่มแอลกอฮอล์มากกว่า 15 แก้ว/สัปดาห์ โดยการดื่ม 1 แก้ว สามารถประมาณการได้ดังนี้

• สุรา เหล้ารัม วิสกี้ วอดก้า 1.5 ออนซ์

• ไวน์ 5 ออนซ์

• เหล้ามอลต์ 8 ออนซ์

• เบียร์ 12 ออนซ์

การดื่มสุราหนักสำหรับผู้หญิงคือดื่ม 4 แก้ว/การดื่ม 1 ครั้ง และสำหรับผู้ชายคือดื่ม 5 แก้ว/การดื่ม 1 ครั้ง

การวินิจฉัยภาวะถอนพิษสุรา

แพทย์จะทำการซักถามประวัติ และตรวจร่างกายเบื้องต้น เพื่อหาสัญญาณของภาวะถอนพิษสุราดังนี้

• มือสั่น

• ใจเต้นผิดปกติ

• สูญเสียน้ำ

• มีไข้

และแพทย์อาจจะตรวจสอบทางพิษวิทยาร่วมด้วย โดยวิธีนี้จะทดสอบปริมาณแอลกอฮอล์ในร่างกาย

ความรุนแรงของภาวะถอนพิษสุราสามารถกำหนดความรุนแรงได้ด้วยอาการ 10 อย่างดังต่อไปนี้

• กระสับกระส่าย

• วิตกกังวล

• ได้ยินไม่ถนัด

• กระบวนการคิดไม่ชัดเจน

• ปวดศีรษะ

• คลื่นไส้ และอาเจียน

• เหงื่อออกมาก

• การสัมผัสผิดปกติ

• ตัวสั่น

• มองเห็นผิดปกติ

คำถามที่แพทย์มักจะถาม เพื่อวินิจฉัยภาวะถอนพิษสุรา

• ชืออะไร?

• วันนี้วันที่เท่าไร?

• รู้สึกอย่างไรกับศีรษะ?

• ปั่นป่วนในท้องหรือเปล่า?

• รู้สึกเหมือนแมลงกัดใต้ผิวหนังไหม?

การรักษาภาวะถอนพิษสุราเรื้อรัง

การรักษาภาวะถอนพิษสุราจะรักษาตามความรุนแรงของอาการ บางกรณีสามารถรักษาได้ด้วยตนเองที่บ้าน แต่หากอาการรุนแรงจำเป็นต้องได้รับการรักษาในโรงพยาบาลเพื่อดูแลอาการอย่างใกล้ชิด ป้องกันการชักที่จะเกิดขึ้น

เป้าหมายแรกในการรักษาคือการบรรเทาความไม่สบาย และให้คำแนะนำกับผู้ป่วยในการรักษาภาวะพิษสุราเรื้อรังอย่างมีประสิทธิภาพ

การรักษาด้วยตนเองที่บ้าน

สำหรับภาวะถอนพิษสุราสามารถรักษาได้ที่บ้าน โดยให้ครอบครัว หรือคนใกล้ชิดดูแล หากมีอาการแย่ลงต้องรีบเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลทันที นอกจากนี้ยังต้องคอยดูแล เพื่อพาผู้ป่วยไปรับการติดตามอาการจากทางแพทย์อย่างสม่ำเสมอ

หากสภาพแวดล้อมที่บ้านไม่เหมาะสมสำหรับการรักษา ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาทางออก

การรักษาที่โรงพยาบาล

ภาวะถอนพิษสุราที่รุนแรงจำเป็นต้องได้รับการรักษาที่โรงพยาบาล เพื่อให้แพทย์ดูแลอาการอย่างใกล้ชิด ผู้ป่วยอาจจำเป็นต้องได้รับของเหลวผ่านทางหลอดเลือดดำ เพื่อป้องกันการสูญเสียน้ำ และบรรเทาอาการ

ยารักษาภาวะถอนพิษสุรา

ภาวะถอนพิษสุราสามารถรักษาด้วยยาดังนี้ไปนี้

• โลราซีแพม (Ativan)

• โคลนาซีแพม (Klonopin)

• อัลปราโซแลม (Xanax)

• ไดอะซีแพม (Valium)

นอกจากนี้สามารถใช้วิตามินเสริม เพื่อทดแทนวิตามินที่จำเป็นที่หายไปจากการใช้แอลกอฮอล์ เมื่อการถอนพิษสุราสำเร็จแล้ว ผู้ป่วยจำเป็นต้องได้รับวิตามิน และอาหารเสริม เพื่อทดแทนโภชนาการที่ขาดหายไป

การป้องกัน และภาพรวมของภาวะถอนพิษสุรา

ผู้ที่ถอนพิษสุราได้สำเร็จ จะทำให้มีสุขภาพดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด แต่อาการนอนไม่หลับ อาการหงุดหงิด และเหนื่อยล้าจะคงอยู่ไปสักระยะหนึ่ง (หลายเดือน)

หากภาวะถอนพิษสุราเรื้อรังรุนแรง ผู้ป่วยจำเป็นต้องพบแพทย์เพื่อทำการรักษา ก่อนที่ร่างกายจะเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตราย

การป้องกันภาวะถอนพิษสุราที่ดีที่สุด คือ หลีกเลี่ยงการดื่มสุราหนักเป็นประจำ หากต้องการเลิกดื่มแอลกอฮอล์ควรปรึกษาแพทย์ เพื่อที่จะสามารถลดแอลกอฮอล์ได้อย่างปลอดภัย และกลับมามีสุขภาพที่แข็งแรงอีกครั้ง

อาการแทรกซ้อนของภาวะถอนพิษสุรา

• โรคจิตที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน Delirium Tremens (DT): นี่คืออาการ ที่รุนแรงที่สุดและเกิดขึ้นในบางกรณีเล็กน้อย โดยทั่วไป DTs จะเริ่มใน 48 ถึง 72 ชั่วโมงหลังการดื่มครั้งสุดท้าย และอาจรวมถึงความสับสนอย่างรุนแรง ภาพหลอน ความปั่นป่วน มีไข้ หัวใจเต้นเร็ว และอาการชัก DT อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้และต้องได้รับการดูแลจากแพทย์ทันที
• อาการชัก:การถอนพิษสุราอาจทำให้เกิดอาการชัก ซึ่งมักเกิดขึ้นภายใน 24 ถึง 48 ชั่วโมงแรกหลังจากดื่มครั้งสุดท้าย อาการชักอาจแตกต่างกันไปในความรุนแรงและอาจเกิดขึ้นอีก
• ภาวะแทรกซ้อนทางหัวใจและหลอดเลือด: การถอนพิษสุราอาจทำให้อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น ความดันโลหิตสูง และการเต้นของหัวใจไม่สม่ำเสมอ กรณีที่รุนแรงอาจส่งผลให้หัวใจวายหรือหัวใจวายได้
• ปัญหาระบบทางเดินอาหาร:คลื่นไส้ อาเจียน และท้องร่วงเป็นอาการทั่วไปของการถอนพิษสุรา อาการเหล่านี้อาจทำให้เกิดภาวะขาดน้ำและความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์ ซึ่งอาจร้ายแรงได้หากไม่ได้รับการแก้ไข
• ภาวะแทรกซ้อนทางจิตเวช:ความวิตกกังวล อาการซึมเศร้า และอารมณ์แปรปรวนเป็นเรื่องปกติในระหว่างการถอนพิษสุรา ในกรณีที่ร้ายแรง บุคคลอาจประสบกับความคิดฆ่าตัวตายหรือแนวโน้มที่จะทำร้ายตนเอง
• ปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ: หายใจช้าและตื้น อาจเกิดขึ้นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อการถอนพิษสุรารุนแรง สิ่งนี้อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตและจำเป็นต้องมีการแทรกแซงทางการแพทย์ทันที
• ภาวะโภชนาการบกพร่อง:การดื่มแอลกอฮอล์ในระยะยาวมักนำไปสู่ภาวะโภชนาการที่ไม่ดี และการถอนพิษสุราอาจทำให้ปัญหานี้รุนแรงขึ้น การขาดสารอาหารอาจทำให้เกิดความอ่อนแอ ความสับสน และปัญหาสุขภาพอื่นๆ
• ความไวต่อการติดเชื้อ:แอลกอฮอล์อาจทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง และการถอนตัวอาจทำให้ความสามารถของร่างกายในการต่อสู้กับการติดเชื้อลดลง
• อาการป่วยที่มีอยู่เดิมแย่ลง:การถอนพิษสุราอาจทำให้อาการป่วยที่มีอยู่แล้วรุนแรงขึ้น เช่น โรคตับ ตับอ่อนอักเสบ หรือโรคหลอดเลือดหัวใจ
• การเสียชีวิตอย่างกะทันหัน:แม้ว่าภาวะแทรกซ้อนนี้จะค่อนข้างหายาก แต่รุนแรงสามารถนำไปสู่การเสียชีวิตอย่างกะทันหันเนื่องจากภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดหัวใจ การหายใจล้มเหลว หรือเหตุการณ์ทางการแพทย์ที่รุนแรงอื่นๆ

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.webmd.com/mental-health/addiction/alcohol-withdrawal-symptoms-treatments

• https://www.webmd.com/mental-health/addiction/alcohol-withdrawal-symptoms-treatments#1

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6084325/

• https://www.medicalnewstoday.com/articles/322373

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team