โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis) : อาการ สาเหตุ การรักษา

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis) คือการติดเชื้อในบริเวณตั้งเเต่เยื่อหุ้มสมองไปจนถึงกระดูกไขสันหลัง โดยโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบนี้เกิดจากของเหลวภายในระบบประสาทบริเวณเยื่อหุ้มสมองเเละกระดูกไขสันหลังเกิดการติดเชื้อ

สาเหตุส่วนใหญ่ทั่วไปที่ทำให้เกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบได้แก่การติดเชื้อจากไวรัสเเละแบคทีเรีย นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่นๆได้แก่ 

• โรคมะเร็ง
• สารเคมีที่เข้าไปรบกวน
• เชื้อรา
• การแพ้ยา

เชื้อไวรัสและเชื้อแบคทีเรียบางชนิดที่ทำให้เป็นโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบสามารถเเพร่กระจายได้ ด้วยการไอและจามหรือการอยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วย 

อาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบมีอะไรบ้าง 

อาการของการติดเชื้อไวรัสเเละเชื้อราที่ทำให้เกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบมีอาการคล้ายกับการเกิดเนื้องอก อย่างไรก็ตามโดยปกติอาการเชื้อราในสมองที่เกิดจากแบคทีเรียมีอาการที่หลากหลาย โดยอาการของโรคขึ้นอยู่กับอายุของผู้ป่วย

อาการของโรคเยื่อหุ้มสมองจากไวรัส

อาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากไวรัสในทารกสามารถทำให้เกิดอาการดังต่อไปนี้

• เบื่ออาหาร
• อาการระคายเคือง
• ต้องการนอนตลอดเวลา
• มีอาการเซื่องซึมและเฉื่อยชา
• มีไข้

ในผู้ใหญ่โรคเยื่อหุ้มในสมองอักเสบก่อให้เกิดอาการดังต่อไนี้ 

• ปวดหัว
• มีไข้
• อาการคอตึง
• ภาวะลมชัก
• อ่อนไหวต่อเเสงสว่าง
• ต้องการนอนตลอดเวลา
• มีอาการเซื่องซึมและเฉื่อยชา
• คลื่นไส้และอาเจียน
• เบื่ออาหาร

อาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย

อาการของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียได้แก่

• มีการเปลี่ยนแปลงของสติสัมปชัญญะ
• คลื่นไส้
• อาเจียน
• อ่อนไหวต่อเเสงเเดด
• เกิดอาการระคายเคือง
• ปวดหัว
• เป็นไข้
• เป็นหวัด
• คอตึง
• เกิดรอยฟกช้ำบริเวณที่เกิดการติดเชื้อ
• ต้องการนอนตลอดเวลา
• มีอาการเซื่องซึมและเฉื่อยชา

ควรไปหาหมอให้เร็วที่สุดถ้าหากคุณเคยมีอาการต่างๆเหล่านี้ โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่เกิดจากเชื้อราหรือไวรัสสามารถทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้และไม่สามารถรู้ได้เลยว่าคุณกำลังติดเชื้อจากแบคทีเรียหรือไวรัสโดยตัดสินจากความรู้สึกของคุณ ดังนั้นแพทย์จำเป็นต้องตรวจเเละวินิจฉัยชนิดของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบว่าเป็นชนิดไหนก่อน 

อาการของโรคเชื้อราในสมอง

อาการของโรคเชื้อราในสมองมีอาการคล้ายกับการติดเชื้อประเภทอื่นๆ ซึ่งมีอาการดังต่อไปนี้ 

• คลื่นไส้
• อาเจียน
• อ่อน
• มีไข้
• ปวดหัว
• มีอาการสับสนหรืองุนงง

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบแต่ละประเภทมีอาการที่เเตกต่างกัน เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับอาการที่เกิดขึ้นเหล่านี้เพื่อเข้าใจความเเตกต่างระหว่างโรคเยื่อหุ้มสมองแต่ละชนิด 

โรคเยื่อหุ้มสมองที่ทำให้เกิดผื่น

หนึ่งในสัญญาณที่บ่งบอกได้ว่าเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียไนซีเรีย เมนิงไจทิดิส (Neisseria Meningitidis) ที่ทำให้เป็นโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบคือมีผื่นเกิดขึ้นเนื่องจากแบคทีเรียได้เข้าสู่กระเเสเลือดหรือเรียกว่าโรคไข้กาฬหลังแอ่นชนิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบเป็นโรคที่เกิดการติดเชื้อแบทีเรียในกระเเสเลือดและเซลล์เป้าหมายบริเวณรอบๆเส้นเลือดฝอย 

โดยแบคทีเรียเหล่านี้ได้เข้าไปทำลายเซลล์ในเส้นเลือดเเละทำให้เส้นเลือดเกิดการเสียหายจึงทำให้เส้นเลือดสามารถแตกหรือเปื่อยได้ โดยผู้ป่วยจะมีอาการเป็นผื่นสีเเดง ชมพู หรือสีม่วงเกิดขึ้นซึ่งผื่นเหล่านี้มีลักษณะเป็นจุดเล็กๆและรวมกันเป็นผื่นขนาดใหญ่ที่ทำให้เกิดแผลฟกช้ำได้ 

การติดเชื้อมีอาการรุนเเรงขึ้นเเละแพร่กระจายได้ โดยจะสามารถเห็นผื่นเกิดขึ้นอย่างชัดเจนและผื่นจุดเล็กไกลายเป็นผื่นสีดำที่มีขนาดใหญ่ขึ้น

สำหรับผู้ป่วยที่มีผิวคลำอาจสังเกตุผื่นที่เกิดจากโรคเยื่อหุ้มสมองได้ค่อนข้างยาก ดังนั้นสามารถสังเกตุผื่นในบริเวณที่มีสีผิวสว่างกว่าเช่นบริเวณฝ่ามือและภายในช่องปากซึ่งเป็นบริเวณที่สามารถเกิดขึ้นได้เช่นกัน

แต่อย่างไรก็ตามผื่นแต่ละชนิดไม่ได้มีลักษณะที่เหมือนกันเสมอไป ดูรูปภาพโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่ทำให้เกิดผื่นเพื่อทำให้เข้าใจถึงอาการที่เกิดขึ้นได้มากยิ่งขึ้น

สาเหตุของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบเกิดจากอะไร 

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบแต่ละชนิดมีสาเหตุที่แตกต่างกันแต่อย่างไรก็ตามอาการของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบแต่ละชนิดมีความเหมือนกันคือเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส หรือพยาธิสามารถแพร่กระจายผ่านกระเเสเลือดจนกระทั่งไปถึงสมองหรือไขสันหลังได้

เมื่อเกิดการแพร่กระจายของเชื้อเเล้ว ทำให้เนื้อเยื่อและของเหลวที่อยู่รอบๆอวัยวะสำคัญของร่างกายเริ่มเกิดการติดเชื้อและสามารถพัฒนากลายเป็นการติดเชื้อที่รุนเเรงมากขึ้นได้

โรคเยื่อหุ้มสมองที่ไม่มีการติดเชื้อเป็นผลมาจากการบาดเจ็บทางกายภาพหรือร่างกายเกิดการบาดเจ็บซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อในกระเเสเลือด

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบสามารถรักษาได้อย่างไร 

วิธีการรักษาโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบสามารถรักษาได้ตามสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคนี้ขึ้น

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่เกิดจากแบคทีเรียจำเป็นต้องรักษาในโรงพยาบาล การวินิจฉัยพบโรคตั้งแต่เนินๆทำให้สามารถรักษาโรคและป้องกันไม่ให้สมองเกิดความเสียหายหรือสมองตายได้ โดยการรักษาโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบสามารถทำได้ด้วยการฉีดยาต้านปฏิชีวนะเข้าเส้นเลือด ซึ่งไม่มียาปฏิชีวนะที่ใช้รักษาเชื้อแบคทีเรียโดยเฉพาะ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดของแบคทีเรียที่เกี่ยวข้อง

โรคเชื้อราในสมองสามารถรักษาด้วยการใช้ยาต้านเชื้อรา 

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่เกิดจากพยาธิรักษาตามอาการที่เกิดขึ้นหรือรักษาที่บริเวณเกิดการติดเชื้อโดยตรง อย่างไรก็ตามขึ้นอยู่สาเหตุและชนิดของพยาธิ ซึ่งบางครั้งไม่จำเป็นต้องรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ ถ้าหากที่อาการรุนเเรงแพทย์จะพยายามรักษาอาการติดเชื้อก่อน   

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่เกิดจากเชื้อไวรัสบางชนิดสามารถหายไปเองได้แต่การติดเชื้อไวร้สบางชนิดจำเป็นต้องรักษาด้วยการฉีดยาต้านไวรัสเข้าเส้นเลือด

เยื่อหุ้มสมองอักเสบเป็นโรคติดต่อได้อย่างไร

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบหลายชนิดไม่สามารถติดต่อได้เช่นโรคเชื้อราในสมองและโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ ทั้งสองชนิดนี้ไม่ใช่โรคติดต่อ

ส่วนโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่เกิดจากเชื้อไวรัสเป็นโรคที่สามารถติดต่อได้ โดยสามารถแพร่กระจายผ่านการสัมผัสของเหลวในร่างกายเช่นเสมหะ น้ำลายและอุจจาระ นอกจากนี้ละอองของเหลวที่มีการติดเชื้อสามารถทำให้เชื้อเกิดการแพร่กระจายได้ผ่านการไอหรือจาม ดังนั้นคุณไม่ควรอยู่ใกล่กับผู้ที่ติดเชื้อเพราะอาจทำให้ได้รับเชื้อโรคได้

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่เกิดจากแบคทีเรียเป็นการติดเชื้อในสมองที่รุนเเรงและเป็นโรคที่สามารถติดต่อได้ โดยเฉพาะโรคไข้กาฬหลังแอ่นชนิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่สามารถแพร่เชื้อด้วยการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยที่เป็นโรคนี้ได้ โรงเรียน สถานที่รับเลี้ยงเด็ก ค่ายทหาร โรคพยาบาลและหอพักของมหาวิทยาลัยเป็นสถานที่ทำให้เชื้อเกิดการเเพร่กระจายได้ โดยโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบบางชนิดสามารถแพร่เชื้อจากคนสู่คนได้ แต่ไม่ใช่โรคเยื่อหุ้มสมองทุกชนิด 

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบสามารถป้องกันได้อย่างไร 

การรักษาสุขภาพให้เเข็งเเรงและวิธีการดำรงชีวิตเป็นสิ่งสำคัญและลดความเสี่ยงของการเกิดโรคนี้ได้ โดยสามารถป้องกันการเกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบด้วยวิธีดังต่อไปนี้ 

• พักผ่อนให้เพียงพอ
• ไม่สูบบุหรี่
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้ป่วย

ถ้าหากคุณเคยอยู่ใกล้ชิดกับผู้ที่เป็นโรคไข้กาฬหลังแอ่นชนิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ แพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อซึ่งเป็นการลดความเสี่ยงของการติดเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบได้ 

การฉีดวัคซีนที่สามารถป้องกันการติดเชื้อโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบบางชนิดได้แก่ 

• วัคซีน Haemophilus influenzae type B (Hib) 
• วัคซีนชนิดคอนจูเกต
• วัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่นชนิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ

การรักษาความสะอาดสามารถช่วยป้องกันโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบได้เช่นกัน เนื่องจากโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบบางชนิดสามารถเเพร่กระจายผ่านของเหลวในร่างกายเช่นน้ำลายและสารคัดหลั่งทางจมูก ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำแก้วเดียวกัน การใช้อุปกรณ์ทานอาหารร่วมกันและใช้ของใช้ส่วนตัวร่วมกับผู้อื่นๆ เพื่อป้องกันการติดเชื้อ

นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา

• https://www.meningitis.org/meningitis/check-symptoms?gclid=CjwKCAjw5Kv7BRBSEiwAXGDEle1eT3SRHuI-J2PU6g90QctlDCIDHA8I8ZqZjRNh9_WRbtJzY3-jvRoCtzMQAvD_BwE
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/meningitis/symptoms-causes/syc-20350508
• https://www.webmd.com/children/understanding-meningitis-basics

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team