อะไรคือสาเหตุที่ทำให้ผิวของคุณมีอาการคัน

ผิวหนังที่มีอาการคันและระคายเคือง บางครั้งคุณรู้สึกอยากจะเกาเพื่อบรรเทาอาการคันเหล่านั้น บางครั้งสาเหตุนี้อาจจะเกิดขึ้นเพราะผิวอ่อนแอ อาการแพ้ หรืออาการป่วยของผิว  การเข้าพบแพทย์เพื่อรักษาอาการคันเป็นสิ่งสำคัญ เพราะหากเราไม่ทราบถึงสาเหตุที่แน่ชัด แพทย์สามารถหาสาเหตุและรักษาอาการได้อย่างถูกต้อง  หรือบางครั้งแพทย์สามารถจ่ายยาทาแก้ผื่นคันที่เหมาะกับอาการเพื่อมาทารักษาได้เองที่บ้าน

เงื่อนไขที่ทำให้เกิดอาการคัน

ผิวแห้ง (Itchy skin)

ผิวจะมีอาการคันผิวหนัง ผิวแห้ง คันและแตก ส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นตามขาแขนและหน้าท้อง สามารถแก้ไขได้ด้วยการเปลี่ยนวิถีการใช้ชีวิตประจำวัน หรือทามอยเจอร์ไรเซอร์  เพื่อให้ความชุ่มชื้นแก่ผิว เพื่อไม่ให้ผิวแห้งคัน อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับผิวแห้ง

แพ้อาหาร (Food allergy)

หากมีการแพ้อาหารเกิดขึ้น และมีอาการแสดงออกมาตามผิว คุณควรเข้าพบแพทย์โดยด่วน เนื่องจาก บางครั้งอาจจะเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ การแพ้อาหารอาจจะเกิดขึ้นจาก

• เมื่อระบบภูมิคุ้มกันของคุณมีปฎิกริยาตอบสนองกับสารอาหารหรือเครื่องดื่มที่รับเข้าไป ว่าเป็นอาหารที่ร่างกายคุณไม่สามารถรับได้ 
• อาการมีตั้งแต่เล็กน้อยถึงขั้นรุนแรง อาจมีการจาม ตาบวม คัน มีผื่นลมพิษ ปวดท้องคลื่นไส้อาเจียนและหายใจไม่ออก
• ขึ้นอยู่กับการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันของคุณ อาการอาจเกิดขึ้นภายในไม่กี่นาที หรืออาจจะให้หลังเป็นชั่วโมง หลังจากรับประทานอาหารที่ทำให้เกิดอาการแพ้
• อาหารส่วนใหญ่ที่คนอาจจะแพ้ได้ มีดังนี้ นมวัวไข่ ถั่วลิสง ปลา ธัญพืช ข้าวสาลี ถั่วเหลือง

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับแพ้อาหาร

โรคตับแข็ง (Cirrhosis)

• ท้องเสีย ไม่อยากอาหาร น้ำหนักลด หน้าท้องบวม 
• ผิวช้ำง่าย และมีเลือดออกง่าย 
• เส้นเลือดเห็นชัดเหมือนใยแมงมุมใต้ผิว 
• ผิวหรือตาเหลือง และมีอาการคันที่ผิว

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคตับแข็ง

ผื่นผ้าอ้อม (Diaper rash)

• มีผื่นแพ้บริเวณที่สัมผัสกับผ้าอ้อม 
• ผิวแดงระคายเคือง
• ผิวมีร้อนเมื่อสัมผัส 

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับผื่นผ้าอ้อม

ผิวหนังอักเสบ (Dermatitis)

โรคผิวหนังผื่นแพ้สัมผัส อาการ

• ผื่นแพ้เกิดภายใน หนึ่งชั่วโมงสามารถมีอาการ หนึ่งวันหลังจากการสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้
• ผื่นแดง มองเห็นได้และปรากฏขึ้นที่ผิวของคุณที่สัมผัสกับสารระคายเคือง
• ผิวที่แพ้มีอาการคัน แดง ลอก
• มีแผลพุพองที่ไหลซึม หรือผิวลอก

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับผิวหนังอักเสบ

ลมพิษ (Urticaria)

• คันที่เกิดขึ้นหลังจากการสัมผัสกับสารที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้
• ผิวร้อนแดงและมีอาการเจ็บผิวเล็กน้อยเมื่อสัมผัส 
• อาจจะเกิดขึ้นเป็นวงเล็กๆ เหมือนวงแหวนหรืออาจจะใหญ่และเล็กปะปนกันไป

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับลมพิษ

ผื่นแพ้ (Rash)

หากเกิดอาการนี้นับว่าเป็นอาการที่มีความอันตรายสูง ควรพบแพทย์โดยด่วน

• สีผิวเปลี่ยนไปเห็นได้อย่างชัดเจนตรงที่เป็นผื่นคัน
• อาจจะเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่นแมลงสัตว์กัดต่อย อาการแพ้ผลข้างเคียงของยา การติดเชื้อที่ผิวหนัง ติดเชื้อรา การติดเชื้อที่ผิวหนังจากแบคทีเรีย โรคแพ้ภูมิตัวเอง
• อาการขึ้นผื่นแดงนี้สามารถรักษาเองได้ที่บ้าน แต่หากมีอาการรุนแรงร่วมกับอาการป่วย วิงเวียน อาเจียน หรือหายใจไม่สะดวก คุณอาจจะต้องเข้ารับการรักษาโดยด่วน
• หน้าเป็นปื้นแดง คัน

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับผื่นแพ้

โรคผิวหนังชนิดเป็นตุ่มพุพอง (Impetigo)

• พบมากในทารกและเด็ก 
• ผื่นตุ่มพุพองมักจะเกิดบริเวณปาก คาง จมูก
• เป็นผื่นระคายเคืองและมีแผลพุพองอาจมีหนอง ผิวบริเวณรอบเป็นสีน้ำตาล
• เป็นตุ่มคันหรือตุ่มใส ไม่คัน

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคผิวหนังชนิดเป็นตุ่มพุพอง

สังคัง (Jock itch)

• ผิวแดงคัน ร่วมกับผิวไหม้ที่บริเวณขาหนีบ
• ผิวลอก แตกบริเวณขาหนีบ
• ผื่นแดงบริเวณขาหนีบจะแย่ลงหากมีการเสียดสี

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับสังคัง

กลาก (Ringworm)

• มีลักษณะเป็นวงกลมแดงขุยๆ ตามชอบวงกลม
• ผิวด้านในวงกลมอาจจะเป็นผิวปกติ แต่ตามขอบโดยรอบจะเป็นขุย
• มีอาการคัน

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคกลาก

หิด (Scabies)

• อาการอาจใช้เวลาสี่ถึงหกสัปดาห์จึงจะปรากฏ ผื่นคัน
• อาจเกิดอาการแพ้รุนแรงอาจเป็นผื่นเม็ดคันมีแผลพุพองเล็ก ๆ หรือผิวลอก
• ผิวมีเส้นขาว ๆ เป็นลายเส้น ๆ 
• มีตุ่มขึ้นตามตัว คัน

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคหิด

โรคหัด (Measles)

• มีไข้เจ็บคอ ตาแดงเป็นน้ำ เบื่ออาหาร ไอและน้ำมูกไหล 
• ผื่นแดงจะกระจายบริเวณใบหน้าและร่างกายสามถึงห้าวันหลังจากมีอาการ 
• มีจุดสีแดงเล็ก ๆ ที่มีจุดศูนย์กลางสีขาวปรากฏขึ้นภายในปาก
• จุดแดงใต้ผิวหนัง ไม่คันหรือคัน

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคหัด

โรคสะเก็ดเงิน (Psoriasis)

• ผิวเป็นเกล็ดสีเงินแห้งและเป็นหย่อม ๆ 
• โดยทั่วไปจะอยู่บนหนังศีรษะข้อศอกหัวเข่าและหลังส่วนล่าง 
• อาจจะมีอาการคันหรือไม่คัน

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคสะเก็ดเงิน

โรคอีสุกอีใส (Chickenpox)

• มีแผลพุพองแดงคัน หรือตุ่มแดงคันมีน้ำใส ๆ ความรุนแรงเป็นตามระยะ เกิดได้ทั่วตัว
• ผื่นจะมาพร้อมกับไข้ปวดเมื่อยร่างกายเจ็บคอและเบื่ออาหาร
• เป็นโรคติดต่อ
• อาจมีตุ่มคันที่มือ หรือที่อื่น ๆ ทั่วร่างกาย

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคอีสุกอีใส

สาเหตุของอาการคัน

อาการคันสามารถเกิดขึ้นได้ทั่วทุกส่วนของร่างกาย มีสาเหตุที่เป็นไปได้มากมายและหลากหลาย มันอาจเป็นผลมาจากบางสิ่งที่ร้ายแรงมากเช่นไตวายหรือเบาหวาน หรืออาจมาจากผิวแห้งหรือแมลงกัดต่อย

สภาพผิว

สภาพผิวที่แตกต่างกันออกไป สภาพของผิวสามารถทำให้เกิดอาการคันที่ผิวหนัง ผิวต่อไปนี้สามารถมีผลต่อบริเวณผิวหนังบนร่างกาย:

• ผิวหนังอักเสบ: ผิวหนังมีการอักเสบ
• เกลื้อน: โรคผิวหนังเรื้อรังที่มีอาการคันผื่นคันเป็นสะเก็ด
• โรคสะเก็ดเงิน: โรคแพ้ภูมิตัวเองที่ทำให้เกิดผื่นแดงและระคายเคืองผิว คันและผิวลอกตกสะเก็ด
• โรคผิวหนัง: เป็นผื่นแดงคัน ผื่นแดงที่เกิดจากแรงกดบนผิวหนัง

การติดเชื้อที่ทำให้เกิดอาการคัน ได้แก่:

• โรคอีสุกอีใส 
• โรคหัด 
• ผื่นเชื้อรา 
• ไรรวมถึงตัวเรือด 
• แมลงปรสิตเล็ก ๆ 
• พยาธิเข็มหมุด
• หิด 
• ผิวระคายเคือง

สารที่ทำให้ผิวเกิดการระคายเคือง และทำให้คันมีมากมายทั่วไป  พืชพิษไม้เลื้อยเช่นไอวี่และต้นโอ๊กพิษ แมลงเช่นยุงผลิตสารที่ทำให้เกิดอาการคัน บางคนมีอาการคันเมื่อสัมผัสกับขนสัตว์ น้ำหอม สบู่หรือสีย้อมบางชนิดและสารเคมี การแพ้รวมถึงการแพ้อาหารสามารถทำให้ผิวระคายเคืองได้เช่นกัน

ระบบภายในผิดปกติ 

โรคภายในบางชนิดที่มีอาการรุนแรง สามารถส่งผลต่อสภาพผิวทำให้คัน โรคต่อไปนี้อาจทำให้เกิดอาการคันทั่วไปตามผิวหนัง:

• ท่อน้ำดีอุดตัน
• โรคตับแข็ง 
• โรคโลหิตจาง 
• โรคมะเร็งในโลหิต 
• โรคต่อมไทรอยด์ 
• มะเร็งต่อมน้ำเหลือง 
• ไตล้มเหลว 

ความผิดปกติของระบบประสาท

โรคอื่น ๆ สามารถทำให้เกิดอาการคันได้เช่นกันโดยโรคจำพวกนี้มีผลต่อประสาท มีดังนี้:

• โรคเบาหวาน 
• เส้นโลหิตตีบ 
• โรคงูสวัด 
• โรคระบบประสาท 

การใช้ยา

ยาสามัญต่อไปนี้อาจจะมีผลข้างเคียงทำให้เกิดผื่นและคันได้มาก :

• antifungals 
• ยาปฏิชีวนะ (โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะที่ใช้ซัลฟา) 
• ยาแก้ปวด 
• anticonvulsant medication

การตั้งครรภ์ 

ผู้หญิงบางคนมีอาการคันเมื่อตั้งครรภ์ มักจะเกิดขึ้นที่บริเวณหน้าอก แขน หน้าท้อง หรือต้นขา หากเคยเป็นโรคผิวหนังมาก่อนแล้ว การตั้งครรภ์อาจจะทำให้อาการแย่ลง

การวินิจฉัยสาเหตุของอาการคันของคุณ

แพทย์จะทำการตรวจสอบร่างกายและจะถามคำถามคุณหลายข้อเกี่ยวกับอาการของคุณเช่น:

• อาการระคายเคืองมีมานานแค่ไหนแล้ว
• มีอาการเป็น ๆ หาย ๆ หรือไม่
• ผิวได้มีการสัมผัสสารระคายเคืองหรือไม่
• ปกติมีอาการแพ้หรือไม่
• มีการคันรุนแรงแค่ไหน 
• มีการทานยาอะไรหรือไม่ 

คุณอาจต้องผ่านการทดสอบเพิ่มเติมหากแพทย์ของคุณไม่สามารถระบุสาเหตุของอาการคันได้ จากคำตอบและการตรวจร่างกาย การทดสอบอาจรวมถึง:

• การตรวจเลือด: อาจบอกสาเหตุได้
• ทดสอบการทำงานของต่อมไทรอยด์ : สามารถแยกแยะปัญหาต่อมไทรอยด์ได้
• การตรวจชิ้นเนื้อผิวหนัง: สามารถตรวจสอบได้ว่าคุณมีการติดเชื้อหรือไม่

เมื่อแพทย์ระบุสาเหตุของอาการคัน คุณสามารถได้รับวิธีรักษาอาการคันตามผิวหนังที่เป็นให้ถูกวิธี หากสาเหตุเป็นโรคหรือการติดเชื้อแพทย์จะแนะนำแนวทางการรักษาที่ดีที่สุดสำหรับปัญหาเบื้องต้น เมื่อสาเหตุไม่ได้รุนแรง แพทย์อาจสั่งยาทาชนิดครีมที่จะช่วยบรรเทาอาการคัน ทั้งนี้ไม่ควรซื่อยาแก้คันตามผิวหนังเองเนื่องจากอาจจะไม่ได้รักษาได้ตรงต้นเหตุ

คุณควรพบแพทย์ ถ้าหากคุณ : 

• อาการคันตามตัวโดยไม่ทราบสาเหตุ
• อาการคันรุนแรง
• พบอาการอื่น ๆ ร่วมกับอาการคัน

การพบแพทย์เพื่อการดูแลสุขภาพของคุณเป็นสิ่งสำคัญในการวินิจฉัยเมื่อสาเหตุไม่ชัดเจนเนื่องจากสาเหตุบางอย่างของอาการคันนั้นรุนแรง แต่ยังสามารถรักษาได้

วิธีแก้อาการคันเองที่บ้าน

ที่บ้านมีหลายอย่างที่คุณสามารถทำได้เพื่อป้องกันและบรรเทาอาการคันหรือโรคคันที่ผิวหนัง สามารถลองใช้ :

• ใช้มอยเจอร์ไรเซอร์บำรุงเพื่อให้ผิวชุ่มชื้น
• หลีกเลี่ยงการเกาซึ่งอาจทำให้อาการคันแย่ลง
• ไม่ใช่สบู่ ผงซักฟอกและสารอื่น ๆ ที่มีน้ำหอมและสีย้อมสี
• อาบน้ำเย็นด้วยผงโอ๊ตหรือเบกกิ้งโซดา
• ใช้ครีมที่ช่วยบรรเทาอาการคัน
• รับประทานยาบรรเทาอาการคัน
• ลองใช้สบู่แก้คัน