ลิ้นไก่อักเสบ (Uvulitis) : อาการ สาเหตุ การรักษา

ลิ่นไก่อักเสบคืออะไร

ลิ้นไก่อักเสบ (Uvulitis) คือการอักเสบ ที่ทำให้ลิ้นไก่บวม ระคายเคือง แต่อาการเป็นเพียงชั่วคราว อย่างไรก็ตามหากลิ้นไก่บวมอย่างรุนแรงอาจรบกวนความสามารถในการกลืน การอักเสบที่เกิดขึ้นไม่ใช้เรื่องปกติ โดยเฉพาะการบวมของลิ้นไก่ยังไปจำกัดการหายใจอีกด้วย

มีหลายสาเหตุที่ทำให้ลิ้นไก่อักเสบ บางครั้งอาการลิ้นไก่อักเสบก็สามารถแก้ไขได้ด้วยการรักษาที่บ้าน หรือบางครั้งก็จำเป็นต้องใช้ยาในการรักษา

ลิ้นไก่ (Uvula) เป็นเนื้อเยื่อที่มีลักษณะเป็นเนื้อห้อยลงมาเหนือลิ้นค่อนไปทางด้านหลังของปาก มันเป็นส่วนหนึ่งของเพดานปาก โดยช่วยปิดช่องจมูกเมื่อเกิดการกลืน ลิ้นไก่ช่วยดันอาหารเข้าไปในลำคอ

อาการลิ้นไก่อักเสบ

หากคุณเกิดมีลิ้นไก่อักเสบ ลิ้นไก่จะมีลักษณะแดง, บวม และมีขนาดใหญ่กว่าปกติ ลิ้นไก่อักเสบอาจสัมพันธ์กับ:

• อาการคันคอ  แสบคอ หรือเจ็บคอ

• เกิดตุ่มในลำคอ

• นอนกรน

• การกลืนลำบาก

• การหายใจลำบาก

หากคุณมีอาการลิ้นไก่บวมร่วมกับมีไข้หรือปวกท้อง ควรปรึกษาแพทย์ นี่อาจเป็นข้อบ่งชี้ถึงปัญหาทางการแพทย์ที่จำเป็นต้องได้รับการรักษา

สาเหตุของลิ้นไก่อักเสบ

มีหลายสาเหตุที่ทำให้ลิ้นไก่อักเสบ การอักเสบคือปฏิกิริยาตอบสนองของร่างกายเมื่อเกิดการโจมตี สิ่งกระตุ้นการอักเสบได้แก่:

• ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิต

• การติดเชื้อ

• การบาดเจ็บ

• พันธุกรรม

• สารก่อภูมิแพ้: การกลืนหรือการสูดดมสารก่อภูมิแพ้บางชนิด เช่น ฝุ่น  ขนสัตว์ ละอองเรณู หรืออาหารบางอย่างอาจทำให้เกิดอาการแพ้ในบางคน หนึ่งในปฏิกิริยาเหล่านี้ก็คืออาการบวมตามส่วนต่างๆของร่างกายรวมทั้งที่ลิ้นไก่

• ยา: ยาบางอย่างอาจมีผลข้างเคียงที่ทำให้ลิ้นไก่บวม

• ภาวะขาดน้ำ: การที่ร่างกายมีน้ำไม่เพียงพอทำให้เกิดลิ้นไก่อักเสบได้ แม้ว่าจะไม่ใช่เรื่องปกติ แต่ในบางคนก็มีลิ้นไก่บวมหลังจากดื่มแอลกอฮอร์มากเกินไปจนขาดน้ำ

• สารเคมีหรือสารอื่นๆ: การสูดดมสารที่เป็นพิษเข้าไปในร่างกายนำไปสู่ปฏิกิริยามากมาย เช่น ลิ้นไก่บวม สารเหล่านี้ได้แก่ บุหรี่ และในงานวิจัยหนึ่งคือกัญชา

• การนอนกรน: การนอนกรนอาจเป็นผลมาจากการบวมของลิ้นไก่ ในบางกรณีอาจเป็นสาเหตุได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากการนอนกรนของคุณทำให้เกิดการสั่นสะเทือนอย่างหนักจนทำให้ลิ้นไก่ของคุณระคายเคือง

การติดเชื้อ

แน่นอนว่าการติดเชื้อนำไปสู่การระคายเคืองของลิ้นไก่เป็นสาเหตุให้เกิดการอักเสบ ตัวอย่างของการติดเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดลิ้นไก่อักเสบ ได้แก่:

• ไข้หวัด

• โรคโมโนนิวคลิโอสิส (Mononucleosis)

• โรคครูป (Croup)

ส่วนการติดเชื้อส่วนใหญ่ทำให้เกิดคออักเสบที่เป็นเหตุให้ลิ้นไก่ระคายเคืองและนำไปสู่การอักเสบ คออักเสบเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Streptococcus pyogenes

หากคุณติดเชื้อที่ต่อมทอนซิล หรือต่อมทอนซิลอักเสบ การอักเสบที่รุนแรงจะทำให้ต่อมกดเบียดลิ้นไก่ เป็นเหตุให้ลิ้นไก่ระคายเคืองและบวมในที่สุด

โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (Sexually transmitted diseases :STDs) บางชนิดอาจมีส่วนทำให้เกิดลิ้นไก่อักเสบ ผู้ที่ระบบภูมิคุ้มกันบกบร่องจากเชื้อเอชไอวีและโรคเริมที่อวัยวะเพศมีความเสี่ยงต่อการเกิดเชื้อราในช่องปากซึ่งอาจทำให้ลิ้นไก่บวม

การบาดเจ็บ

การบาดเจ็บของลิ้นไก่อาจมีสาเหตุมาจากยาหรือการผ่าตัด การที่อาเจียนบ่อยๆหรือเกิดกรดไหลย้อนจากโรคกรดไหลย้อน (Gastroesophageal reflux disease :GERD) ทำให้ภายในลำคอและลิ้นไก่ระคายเคืองได้

ลิ้นไก่สามารถถูกทำลายระหว่างการใส่ท่อช่วยหายใจ เช่น ระหว่างการผ่าตัด ลิ้นไก่อาจบาดเจ็บระหว่างการผ่าตัดต่อมทอนซิล นี่เป็นหัตถการในการเอาต่อมทอนซิลออกซึ่งต่อมทอนซิลจะวางตัวอยู่สองข้างของลิ้นไก่

พันธุกรรม

ภาวะผิดปกติทางพันธุกรรมที่เรียกว่า แองจีโออีดีมา (Angioedema) เป็นเหตุให้เกิดการบวมของลิ้นไก่และลำคอ รวมทั้งใบหน้า, มือ และเท้าสองข้างบวม อย่างไรก็ตามภาวะดังกล่าวเกิด 1 ใน 10,000 ถึง 1 ใน 50,000 คนเท่านั้นตามข้อมูลของสมาคม the US Hereditary Angioedema Association

ลิ้นไก่ยาวเป็นภาวะทางพันธุกรรมที่พบได้น้อย โดยลิ้นไก่จะยาวกว่าปกติ มันมีลักษณะคล้ายกับลิ้นไก่อักเสบแต่ไม่ได้เกิดการอักเสบและไม่ทำให้เกิดลิ้นไก่อักเสบ ด้วยลักษณะที่คล้ายลิ้นไก่อักเสบ มันจึงไปรบกวนการหายใจ อย่างไรก็ตามจะไม่เหมือนลิ้นไก่อักเสบเมื่อภาวะลิ้นไก่ยาวจำเป็นต้องรักษาโดยการผ่าตัดอย่างเดียว

ปัจจัยเสี่ยงของลิ้นไก่อักเสบ

ทุกคนสามารถเป็นลิ้นไก่อักเสบได้ แต่มักพบในเด็กมากกว่าผู้ใหญ่ คุณอาจมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นหากคุณ:

• มีอาการแพ้

• สูบบุหรี่

• สัมผัสกับสารเคมีและสิ่งระคายเคืองในสิ่งแวดล้อม

• มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ทำให้คุณเสี่ยงต่อการติดเชื้อมากขึ้น

การรักษาที่บ้าน

หากคุณมีอาการลิ้นบวมหรือเจ็บคอ เป็นอาการที่ร่างกายบอกว่าเกิดความผิดปกติบางอย่างขึ้นในร่างกาย การรักษาที่บ้านบางอย่างสามารถช่วยให้คุณแข็งแรงและบรรเทาอาการคะคายเคืองคอได้:

• ทำให้คอเย็นลงด้วยการดูดเศษน้ำแข็ง ไอศกรีม หรือน้ำผลไม้แบบแท่งแช่แข็งอาจช่วยได่เช่นกัน

• กลั้วคอด้วยน้ำเกลืออุ่นๆเพื่อบรรเทาอาการคอแห้ง, คันคอ

• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอและงีบหลับช่วงกลางวันหากทำได้

ตรวจสอบว่าร่างกายว่าได้รับน้ำอย่างเพียงพอ หากคุณเจ็บคอเมื่อดื่ม ให้ลองดื่มในปริมาณน้อยๆแต่บ่อยครั้งตลอดทั้งวัน ปัสสาวะควรมีสีอ่อน หากมีสีเหลืองเข้มหรือสีน้ำตาลแสดงว่าคุณดื่มน้ำไม่เพียงพอและอาจขาดน้ำได้

การวินิจฉัยลิ้นไก่อักเสบ

หากมีไข้หรือคอบวม ให้ไปพบแพทย์ นี่อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ว่าจำเป็นต้องได้รับการรักษา เตรียมให้ประวัติทางการแพทย์แก่แพทย์:

• เกี่ยวกับยาที่คุณซื้อทานเองหรือยาตามคำสั่งแพทย์ทั้งหมดที่คุณทาน

• ประวัติการใช้บุหรี่

• ประวัติการลองรับประทานอาหารใหม่ๆ

• ประวัติการสัมผัสสารเคมีหรือสารผิดปกติ

• เกี่ยวกับอาการของคุณ เช่น อาการปวดท้อง, มีไข้ หรือขาดน้ำ

แพทย์จะวินิจฉัยภาวะดังกล่าวโดยการตรวจร่างกาย หากมีลักษณะคล้ายกันแพทย์ก็จะป้ายเชื้อที่ลำคอส่งตรวจหาการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา แพทย์อาจป้ายเชื้อจากรูจมูกส่งตรวจหาเชื้อไข้หวัดใหญ่ พวกเขาจำเป็นต้องเก็บตัวอย่างเลือดส่งตรวจเพื่อระบุหรือแยกแยะการติดเชื้ออื่นๆ

หากผลการตรวจยังไม่สามารถสรุปได้ คุณอาจต้องพบแพทย์เฉพาะทางโรคภูมิแพ้ การตรวจเลือดและผิวหนังสามารถช่วยระบุอาการหรือสารอื่นๆที่ทำให้เกิดปฏิกิริยาได้

การรักษาทางการแพทย์ของลิ้นอักเสบ

เมื่อคุณมีอาการคล้ายหวัด, อาการบวมมักจะหายไปเองโดยไม่ต้องรักษา อีกทั้งการรักษาขึ้นอยู่กับสาเหตุ โดยปกติหากรักษาตรงจุดจะช่วยแก้ไขอาการลิ้นอักเสบได้

การติดเชื้อ

การติดเชื้อไวรัสสามารถหายได้เองโดยไม่ต้องรักษา ไข้หวัดใหญ่เป็นการติดเชื้อที่ทางเดินหายใจส่วนบนอย่างเดียวซึ่งมียาต้านเชื้อไวรัสในการรักษา

ยาปฏิชีวนะสามารถรักษาการติดเชื้อจากแบคทีเรีย แม้ว่าอาการจะหายดีให้รับประทานยาทั้งหมดตามที่แพทย์สั่ง หากอาการของคุณอาจเป็นโรคติดต่อ ให้อยู่บ้านจนกว่าแพทย์จะแจ้งว่าคุณหมดความเสี่ยงต่อการแพร่กระจายเชื้อไปยังผู้อื่น

การแพ้

หากตรวจการแพ้แล้วผลออกมาเป็นบวก ให้พยายามเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ แพทย์มักจะรักษาการแพ้ด้วยยาต้านฮีสตามีน (Antihistamines) หรือสเตียรอย การแพ้แบบรุนแรง (Anaphylaxisis) เป็นปฏิกิริยาต่อการแพ้ที่รุนแรง แพทย์จะใช้อะดรีนาลีนในการรักษาปฏิกิริยาดังกล่าว

โรคทางพันธุกรรมแองจิโออีดีมา (Angioedema)

แพทย์จะรักษาด้วยยาดังต่อไปนี้:

• สารยับยั้งเอสเทอเรส C1

• ตัวยับยั้งพลาสมา Kallikrein

• bradykinin receptor antagonist

• แอนโดรเจน (Androgens)

ปรึกษาแพทย์

การที่ลิ้นอักเสบไม่ใช่เเรื่องปกติ ส่วนใหญ่จะหายได้เองโดยไม่ต้องรักษา บางครั้งการบวมสามารถรักษาได้ที่บ้าน แม้ว่าบางครั้งลิ้นอักเสบมีสาเหตุมาจากยาที่จำเป็นต้องรักษา

หากลิ้นอักเสบยังไม่หายได้ด้วยตัวเองหรือการรักษาที่บ้าน หรือลิ้นอักเสบมีผลต่อการหายใจ ควรปรึกษาแพทย์ พวกเขาสามารถช่วยหาสาเหตุและการรักษาที่เหมาะสมสำหรับคุณอีกทั้งยังแนะนำเคล็ดลับในการป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำอีก

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://medlineplus.gov/ency/article/001257.htm

• https://www.webmd.com/oral-health/causes-swollen-uvula

• https://www.medicalnewstoday.com/articles/315997

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team