โรคดึงผมตัวเอง (Trichotillomania): อาการ สาเหตุ การรักษา

มนุษย์จัดการกับความเครียดและความวิตกกังวลแตกต่างกันไป สำหรับผู้เป็นโรคดึงผมตัวเอง (Trichotillomania) จะมีแรงกระตุ้นที่ทำให้ดึงผมของตัวเองมากเกินไป เมื่อเวลาผ่านไป อาจส่งผลให้บริเวณที่ดึงล้านเป็นจุด ๆ และสร้างความวิตกกังวลที่มากขึ้นไปอีก

ในบทความนี้ เราจะพูดคุยเกี่ยวกับอาการและการรักษาโรคนี้

โรคดึงผมตัวเองคืออะไร

โรคดึงผมตัวเอง Trichotillomania (TTM) คือ ความผิดปกติทางจิตใจ ที่เมื่อคน ๆ นึงเกิดความเครียดหรือวิตกกังวล เขาจะดึงผมของตัวเองออก งานวิจัยแสดงให้เห็นว่า 0.5 – 2 เปอร์เซนต์ของมนุษย์เป็นโรคนี้

ผู้ที่มีโรคนี้ในวัยเด็กมักจะดึงผมจากศีรษะตัวเองในหนึ่งถึงสองจุด อย่างไรก็ตามผู้ที่ป่วยเป็นโรคนี้ไม่เพียงแต่จะดึงผมออกจากศีรษะเท่านั้น พวกเขายังดึงขนจากส่วนอื่นของร่างกายด้วยเช่นกัน เช่น ขนคิ้ว ขนตา และส่วนอื่น ๆ ที่มีขน เมื่อเวลาผ่านไป ก็จะทำให้ขนในส่วนต่าง ๆ หายไปและบางลง

โรคนี้มักจะเกิดขึ้นกับวัยรุ่น แต่มักเกิดขึ้นในวัยเด็กเช่นกัน และเมื่อมันเริ่มขึ้นแล้วอาจเกิดต่อเนื่องไปจนถึงวัยผู้ใหญ่ โรคนี้เกิดขึ้นในผู้หญิงและผู้ชายในสัดส่วนที่เท่า ๆ กันในวัยเด็ก แต่พบในผู้หญิงมากกว่าในวัยผู้ใหญ่

ผู้หญิงบางคนเริ่มที่จะดึงผมจากศีรษะเมื่อเริ่มมีประจำเดือน งานวิจัยด้านจิตวิทยากล่าวว่า ฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงในวัยเริ่มมีประจำเดือนอาจเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคนี้ แต่ยังไม่ทราบเหตุผลที่แน่ชัดว่าทำไม นอกจากนี้ ในบางกรณีศึกษายังชี้ให้เห็นว่าอาการของโรคนี้แย่ลงระหว่างการตั้งครรภ์อันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนส์

อาการของโรคดึงผมตัวเองมีอะไรบ้าง

อาการของโรคนี้มีดังนี้:

• ดึงผมอย่างรวดเร็ว
• ดึงผมให้เป็นชิ้น ๆ
• กินผม (ราพันเซลซินโดรม)
• รู้สึกปลดปล่อยเมื่อได้ดึงผม

บริเวณที่ผมหรือขนมักถูกดึง:

• หนังศีรษะ

• ขนคิ้ว

• ขนตา

• หนวด

• ขนอวัยวะเพศ

เมื่อเวลาผ่านไป อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงต่าง ๆ ดังนี้:

• คันหรือชาบริเวณที่ผมถูกดึง

• หัวล้านเป็นจุด ๆ

• ผม/ ขนบางลง

• ระคายเคืองผิวหนัง

• กังวลเมื่อต้องเข้าสังคม

โรคดึงผมตัวเองมีสาเหตุมาจากอะไร

นักวิจัยยังไม่สามารถหาเหตุผลที่แน่ชัดที่ทำให้เกิดโรคนี้ได้ ซึ่งอาจจะเป็นเหตุผลมาจากพันธุกรรมหรือปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ ที่ส่งผลให้เกิดก็เป็นได้

จากงานวิจัยในปี 2016, ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 10-13 ปี อาการมักเริ่มจากการดึงผมจากหนังศีรษะ ซึ่งการทำแบบนั้นทำให้ผู้ป่วยรู้สึกกังวลหรือเครียดน้อยลง

ผู้ป่วยบางคนไม่รู้ตัวว่าดึงผมตัวเอง การได้รับรู้ว่าตัวเองดึงผมของตัวเองนั้นสามารถทำให้เกิดความวิตกกังวลและความอับอาย ซึ่งทำให้เกิดวังวนแห่งความวิตกกังวล เพราะเมื่อดึงผม จะรู้สึกผ่อนคลายจากความเครียด จากนั้นก็จะรู้สึกอับอายที่ดึงผมตัวเอง แล้วสุดท้ายก็กลับมาดึงผมอีก

โรคดึงผมตัวเองนั้นเป็นปัญหาสุขภาพจิต ซึ่งในบางครั้งสามารถเกี่ยวโยงกับโรคอื่นได้ดังนี้:

• โรคย้ำคิดย้ำทำ obsessive-compulsive disorder(OCD)

• โรควิตกกังวล

• โรคซึมเศร้า

• โรคออทิสติก

• โรคสมาธิสั้น

แต่ก็ใช่ว่าทุกคนที่เป็นโรคเหล่านี้จะเป็นโรคดึงผมตัวเอง อาการนี้อาจเริ่มจากสาเหตุหลาย ๆ อย่าง เช่น:

• มีความสุขกับความรู้สึกที่ได้จับเส้นผม

• มีความสุขกับความรู้สึกที่ดึงผมจากหนังศีรษะ

• ภาวะอารมณ์ต่าง ๆ เช่น ความวิตกกังวล ความเบื่อหน่าย ความโกรธ ความอับอาย หรือ ความเครียด

โรคดึงผมตัวเองรักษาอย่างไร

การรักษาโรคนี้ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตวิทยาอาจแนะนำวิธีการเหล่านี้:

พฤติกรรมบำบัด

จากงานวิจัยปี 2012 พฤติกรรมบำบัดมีประโยชน์หลายด้าน ดังนี้:

• ช่วยให้ผู้ป่วยตระหนักถึงอาการและสิ่งกระตุ้นของโรคดึงผมตัวเองเพิ่มขึ้น

• เปลี่ยนจากพฤติกรรมการดึงผมเป็นพฤติกรรมอื่นแทน

• สร้างแรงบันดาลใจในการหยุดดึงผม

• เรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ จากสถานะการณ์ต่าง ๆ

ยารักษา

จากการศึกษาในปี 2013 มียา 3 ชนิดที่ช่วยรักษาโรคดึงผมตัวเอง

• เอ็น-อะเซทิลซิสเทอิน

• โอแลนซาปีน

• โคลมิพรามีน

นักวิจัยกล่าวว่า ตัวอย่างกลุ่มวิจัยที่ได้รับยาเหล่านี้ยังมีน้อยมาก

ภาวะแทรกซ้อนของโรคดึงผมตัวเอง

• ผลที่ตามมาทางกายภาพ: การดึงผมบ่อยครั้งอาจทำให้ผมร่วง ผมบาง และทำลายรูขุมขนอย่างเห็นได้ชัด ในกรณีที่รุนแรงอาจทำให้ผมร่วงและเป็นแผลเป็นถาวรได้
• ความเสียหายต่อผิวหนัง: การดึงซ้ำๆ สามารถทำลายผิวหนังบนหนังศีรษะ ทำให้เกิดการระคายเคือง แผล และการติดเชื้อในบริเวณที่ได้รับผลกระทบ
• ความทุกข์ทางจิตใจ: โรคดึงผมตัวเองสามารถนำไปสู่ความทุกข์ทางอารมณ์ ความอับอาย และความลำบากใจอย่างมากเนื่องจากผมร่วงที่มองเห็นได้ สิ่งนี้สามารถนำไปสู่การเห็นคุณค่าในตนเองต่ำ ความโดดเดี่ยวทางสังคม และความยากลำบากในความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล
• ความบกพร่องทางอาชีพและการเรียน: เวลาที่ใช้ในการดึงผมอาจรบกวนความสามารถในการมุ่งความสนใจไปที่งาน โรงเรียน หรือกิจกรรมสำคัญอื่นๆ ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาทางวิชาการหรืออาชีพ
• พฤติกรรมการหลีกเลี่ยง:บุคคลที่เป็นโรคดึงผมตัวเองอาจมีพฤติกรรมการหลีกเลี่ยง เช่น การหลีกเลี่ยงสถานการณ์ทางสังคม สถานที่สาธารณะ หรือกิจกรรมที่ดึงดูดความสนใจไปที่อาการผมร่วง สิ่งนี้สามารถจำกัดคุณภาพชีวิตของพวกเขาได้อีก
• ความผิดปกติร่วม: โรคดึงผมตัวเองมักเกี่ยวข้องกับความผิดปกติด้านสุขภาพจิตอื่นๆ เช่น โรควิตกกังวล ซึมเศร้า และโรคย้ำคิดย้ำทำ ความผิดปกติร่วมเหล่านี้อาจทำให้ผลกระทบโดยรวมต่อความเป็นอยู่ที่ดีของแต่ละบุคคลรุนแรงขึ้น
• ภาวะแทรกซ้อนทางการแพทย์:ในบางกรณี มีผู้ป่วยที่กินเส้นผมที่ดึงออกมาซ้ำๆ อาจทำให้เกิดภาวะที่เรียกว่าไทรโคบีซัวร์ ซึ่งมีเส้นผมจำนวนมากสะสมอยู่ในกระเพาะอาหารและระบบทางเดินอาหาร สิ่งนี้อาจทำให้เกิดการอุดตันในทางเดินอาหารและปัญหาอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
• ภาระทางการเงิน:การแสวงหาการรักษา การซื้อวิกผมหรือแฮร์พีชเพื่อปกปิดผมร่วง และการแก้ไขปัญหาทางการแพทย์หรือจิตใจที่เกี่ยวข้อง อาจนำไปสู่ความเครียดทางการเงินได้
• ผลกระทบต่อความสัมพันธ์: โรคดึงผมตัวเองอาจทำให้ความสัมพันธ์กับสมาชิกในครอบครัว เพื่อน หรือคนรักตึงเครียด เนื่องจากบุคคลอาจประสบปัญหาในการอธิบายหรือจัดการพฤติกรรมการดึงผม

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/trichotillomania/symptoms-causes/syc-20355188

• https://www.nhs.uk/conditions/trichotillomania/

• https://kidshealth.org/en/teens/trichotillomania.html

• https://www.webmd.com/anxiety-panic/guide/trichotillomania

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team