แพ้อาหารทะเล หอย (Shellfish Allergies) : อาการ สาเหตุ การรักษา

25.04.2567

อาการแพ้อาหารที่สำคัญส่วนใหญ่จะเริ่มในวัยเด็ก แต่การแพ้อย่างหนึ่งก็แตกต่างกัน การแพ้หอยสามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลาในชีวิตของคน ๆ หนึ่ง แต่มีแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นในวัยผู้ใหญ่ และสามารถเกิดขึ้นได้แม้ว่าก่อนหน้านี้อาหารเหล่านั้นจะไม่ทำให้เกิดอาการแพ้มาก่อน Shellfish Allergies

อาหารทะเลชนิดใดบ้างที่ควรหลีกเลี่ยงเมื่อมีอาการแพ้

อาหารทะเลเปลือกแข็งมี 2 ชนิด คือ กุ้งและหอย นี่คือตัวอย่างบางส่วนที่ควรระวังหากมีอาการแพ้

กุ้ง
ปู
กุ้งขาว
กั้ง
กุ้งลอบสเตอร์

พวกหอยต่างๆ ได้แก่

หอยกาบ
หอยแมลงภู่
หอยนางรม
ปลาหมึก
ปลาหมึก
ปลาหมึกยักษ์
หอยทาก
หอยเชลล์

มีความเป็นไปได้ที่จะแพ้หอยในบางสายพันธุ์ แต่ทางการแพทย์มักจะแนะนำให้หลีกเลี่ยงการรับประทานหอยทุกๆ สายพันธุ์ อาการแพ้หอยนั้นแตกต่างจากอาการแพ้อื่น ๆ เช่น อาการแพ้หอยนั้นไม่สามารถคาดเดาได้บางครั้งอาจเกิดขึ้นทันทีหลังรับประทานหรือสัมผัส และในบางครั้งก็เกิดหลังจากรับประทานไปแล้วเป็นเวลานาน

อาการของแพ้อาหารทะเล

การแพ้อาหารทะเลเป็นการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันต่อโปรตีนที่พบในกล้ามเนื้อหอยหรืออาหารทะเล ที่เรียกว่า โทรไมโอซิน แอนติบอดีกระตุ้นการปล่อยสารเคมี เช่น ฮิสตามีนเพื่อโจมตีโทรโมไมโอซิน การปลดปล่อยฮีสตามีนทำให้เกิดอาการตอบสนองตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงรุนแรง แต่มักแสดงอาการที่รุนแรงออกมา อาการสามารถเกิดได้ทันที หรือต้องทิ้งช่วงเวลาหลังการสัมผัสไปซักระยะ และอาจมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วยดังนี้

รู้สึกชาในปาก
ปวดท้อง คลื่นไส้ ท้องเสีย หรืออาเจียน
หายใจไม่ออก หรือหายใจลำบาก
ปฏิกิริยาทางผิวหนัง ได้แก่ อาการคันลมพิษ หรือขึ้นผื่น
อาการบวมที่ใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น คอ หู นิ้ว หรือมือ
วิงเวียนศีรษะ หรือเป็นลม

อาการแพ้ที่รุนแรงและเป็นอันตรายถึงชีวิตเรียกว่า แอนาฟิแล็กซิส สามารถเกิดขึ้นได้อย่างเฉียบพลัน และถือว่าเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ โดยมีอาการดังนี้

คอบวม (หรือพบก้อนในลำคอ) ทำให้หายใจลำบาก
ชีพจรเต้นเร็ว
วิงเวียนศีรษะ หรือหมดสติ
ความดันโลหิตลดลงอย่างรุนแรง (ช็อก)

การรักษาภูมิแพ้อาหารทะเล

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาอาการแพ้อาหารทะเล การรักษาที่ดีที่สุดคือ หลีกเลี่ยงอาหาร เช่น กุ้ง ปู และหอย ซึ่งไม่รวมถึงปลา แต่การปนเปื้อนอาจเกิดขึ้นได้ ดังนั้นการหลีกเลี่ยงอาการแพ้ ควรหลีกเลี่ยงอาหารทะเลทั้งหมด แพทย์หลายคนแนะนำให้ผู้ที่มีอาการแพ้อาหารทะเลพกพาอะดรีนาลีน (EpiPen, Auvi-Q หรือ Adrenaclick) เพื่อช่วยเหลือกรณีฉุกเฉินที่รับประทานไปโดยไม่ได้ตั้งใจ Epinephrine (อะดรีนาลีน) ถือว่าเป็นการรักษาขั้นแรกสำหรับภาวะภูมิแพ้ สำหรับกรณ๊การแพ้ที่ไม่รุนแรง ทำให้เกิดผื่น หรืออาการคัน แพทย์จะแนะนำให้ใช้ Antihistamine เช่น Benadryl การเสียชีวิตจากปฏิกิริยาแอนาไฟแล็กติกจากการรับประทานอาหารทะเลนั้นพบได้ยาก แพทย์ส่วนใหญ่แนะนำว่าผู้ที่มีอาการภูมิแพ้อาหารทะเลควรพกอะดรีนาลีนติดตัวไว้ในกรณีฉุกเฉิน เพื่อลดอาการที่รุนแรง และหากอาการไม่ดีขึ้นควรพบแพทย์โดยทันที

ไอโอดีนทำให้เกิดอาการแพ้อาหารทะเลได้หรือไม่

ไอโอดีนเป็นองค์ประกอบที่พบได้ทั่วร่างกาย และจำเป็นต่อการสร้างฮอร์โมนไทรอยด์ และกรดอะมิโนต่างๆ ที่จำเป็นในร่างกาย มนุษย์ไม่สามารถใช้ชีวิตอยู่ได้หากขาดไอโอดีน หลายๆ คนมักจะเข้าใจผิดว่าไอโอดีนนั้นเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดการแพ้อาหารทะเล แต่ในความเป็นจริงนั้นตรงข้ามโดยสิ้นเชิง ไอโอดีนนั้นถูกใช้เป็นยาในการแพทย์มากมาย งานวิจัยจากวารสารการแพทย์ฉุกเฉยได้เคยสรุปไว้ว่า ไอโอดีนไม่ใช่สารก่อภูมิแพ้ สอดคล้องกับที่นักวิจัยกล่าวว่า“ ภูมิแพ้อาหารทะเลนั้นไม่ได้เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดปฏิกิริยาต่อความแตกต่างทางหลอดเลือดดำจากอาการแพ้อื่นๆ ”

ภาวะแทรกซ้อนของการแพ้อาหารทะเล

การแพ้อาหารทะเลบางครั้งอาจทำให้เกิดอาการแทรกซ้อนได้ตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงรุนแรง ขึ้นอยู่กับความไวของแต่ละบุคคลต่อสารก่อภูมิแพ้และปริมาณที่บริโภค ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากการแพ้อาหารทะเล ได้แก่:

ภาวะภูมิแพ้: ปฏิกิริยาการแพ้ที่รุนแรงและเป็นอันตรายถึงชีวิตซึ่งต้องได้รับการดูแลจากแพทย์ทันที อาการต่างๆ ได้แก่ หายใจลำบาก ใบหน้าและลำคอบวม ความดันโลหิตลดลงอย่างรวดเร็ว และหมดสติ ภาวะภูมิแพ้สามารถกระตุ้นได้จากโปรตีนจากอาหารทะเลในปริมาณเล็กน้อย
อาการทางระบบทางเดินหายใจ:ผู้ที่แพ้อาหารทะเลบางรายอาจมีอาการทางระบบทางเดินหายใจ เช่น หายใจมีเสียงหวีด ไอ และหายใจลำบาก อาการเหล่านี้อาจเป็นปัญหาอย่างยิ่งหากบุคคลนั้นเป็นโรคหอบหืด เนื่องจากปฏิกิริยาภูมิแพ้อาจทำให้หายใจลำบากมากขึ้น
ปัญหาระบบทางเดินอาหาร:การบริโภคสารก่อภูมิแพ้ในอาหารทะเลอาจทำให้เกิดอาการทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง และท้องเสีย อาการเหล่านี้โดยทั่วไปมีความรุนแรงน้อยกว่าภาวะภูมิแพ้เฉียบพลันแต่ยังสามารถทำให้เกิดความรู้สึกไม่สบายได้
ปฏิกิริยาทางผิวหนัง:ปฏิกิริยาทางผิวหนังเป็นเรื่องปกติในการแพ้อาหารทะเล และอาจเกิดได้ตั้งแต่ลมพิษเล็กน้อย (คัน มีรอยแดงบนผิวหนัง) ไปจนถึงผื่นผิวหนังอักเสบที่รุนแรงมากขึ้น การสัมผัสกับอาหารทะเลหรือแม้แต่การสูดไอระเหยจากการปรุงอาหารสามารถกระตุ้นให้เกิดปฏิกิริยาเหล่านี้ได้

ผู้ที่แพ้อาหารทะเลควรระมัดระวังในการหลีกเลี่ยงอาหารทะเลและอนุพันธ์ของอาหารทะเลเป็นสิ่งสำคัญ การอ่านฉลากอาหาร การแจ้งพนักงานร้านอาหารเกี่ยวกับการแพ้ การพกพาอะดรีนาลีน (เช่น อีพิเพน) หากมีการสั่งจ่าย และการขอคำแนะนำจากแพทย์ ล้วนเป็นขั้นตอนสำคัญในการจัดการและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เกี่ยวข้องกับการแพ้อาหารทะเล หากคุณสงสัยว่าคุณหรือบุคคลอื่นกำลังเกิดอาการแพ้ ให้ไปพบแพทย์ทันที โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากอาการรุนแรงหรือแย่ลงอย่างรวดเร็ว นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/shellfish-allergy/symptoms-causes/syc-20377503
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/11319-allergies-shellfish
https://kidshealth.org/en/parents/shellfish-allergy.html