โรคอารมณ์แปรปรวน (Rapid Mood Swing) : อาการ สาเหตุ การรักษา
โรคอารมณ์แปลปรวน (Mood Swing) คืออาการเปลี่ยนแปลงทางอารณ์ ในวันธรรมดาที่คุณอาจรู้สึกเศร้าหรือรู้สึกมีความสุขมากเป็นพิเศษ ซึ่งเป็นเรื่องธรรมดาตราบใดที่การเปลี่ยนแปลงของอารมณ์ไม่รบกวนการใช้ชีวิตของคุณมากเกินไป ดังนั้นอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงจึงเป็นเรื่องปกติ
ในทางกลับกันถ้าคุณมีอาการทางจิตหรือเป็นโรค จะมีภาวะอารมณ์แปรปรวนที่เปลี่ยนแปลงจากมีความสุขมากไปเป็นภาวะซึมเศร้ามาก ถ้าหากคุณมีอารมณ์แปรปรวนรุนเเรง คุณจำเป็นต้องบอกให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับภาวะอารมณ์แปรปรวนของคุณ โดยแพทย์จะสามารถพูดคุยและหาเหตุผลว่าทำไมคุณจึงมีอารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
หนึ่งในสาเหตุของภาวะอารมณ์แปรปรวนมีส่วนเกี่ยวข้องกับสุขภาพจิต ฮอร์โมน การใช้ยาบางประเภทหรือปัญหาทางสุขภาพ
โรคอะไรบ้างที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับภาวะอารมณ์แปรปรวน
ในหลายกรณีที่เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนอาจเป็นอาการที่เกิดจากปัญหาสุขภาพ การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนหรือสารภายในร่างกาย
อาการทางสุขภาพจิต
สุขภาพทางจิตหลายประการสามารถทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนอย่างรุนเเรง ซึ่งมักหมายถึงความผิดปกติทางด้านอารมณ์หรือโรคจิตทางอารมณ์ ได้แก่
- โรคไบโพลาร์ ถ้าคุณเป้นไบโพลาร์หรือโรคอารมณ์สองขั้ว ช่วงอารมณ์ของคุณจะมีตั้งแต่มีความสุขมากไปจนถึงเศร้ามาก แต่การเปลี่ยนแปลงอารมณ์ที่เกิดจากโรคไบโพลาร์โดยปกติมักเกิดขึ้นเพียงไม่กี่ครั้งต่อปี แม้ว่าจะมีอาการของโรคอารมณ์สองขั้วชนิดกลับไปกลับมา
- โรคไบโพลาร์แบบอ่อน หรือโรค cyclothymia คือความผิดปกติทางอารมณ์ระดับปานกลางคล้ายกับโรคไบโพลาร์ชนิดที่ 2 ที่ทำให้มีอาการอารมณ์แปรปรวนแต่รุนเเรงน้อยกว่าโรคอารมณ์สองขั้ว
- โรคซึมเศร้าเป็นอาการที่ทำให้คุณเกิดอารมณ์เศร้าเป็นระยะเวลานาน นอกจากนี้ยังเรียกว่าโรค Clinical depression หมายถึง ภาวะซึมเศร้าที่มีมากกว่าอารมณ์เศร้า
- โรคซึมเศร้าแบบดิสทีเมียปัจจุบันเรียกว่าโรคซึมเศร้าชนิดเรื้อรัง
- ในภาวะความผิดปกติทางบุคลิกภาพบางประเภท คุณอาจมีภาวะอารมณ์แปรปรวนในช่วงเวลาสั้นๆ
- โรคความผิดปกติในการควบคุมอารมณ์ (DMDD) โดยปกติมักวินิจฉัยพบเจอในเด็ก เป็นอาการที่คุณพบว่าลูกของคุณมีภาวะควบคุมอารมณ์ไม่ได้และมีอาการหงุดหงิดง่ายซึ่งไม่ใช่พัฒนาการด้านอารมณ์ที่เหมาะสม
ทั้งนี้คุณอาจมีภาวะอารมณ์แปรปรวนอย่างรุนเเรงได้ ถ้าหากคุณมีอาการทางจิตชนิดอื่นๆเช่นโรคจิตเภทและโรคสมาธิสั้น
ข้อมูลจากงานวิจัยปี 2011 ระบุว่าเด็กที่มีอารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วมักมีสาเหตุเกิดจากโรคไบโพลาร์ แต่ในความเป็นจริงๆเเล้วอาจเกิดจากสาเหตุอื่นได้เช่นกัน กุมารแพทย์สามารถประเมินและวินิจฉัยสาเหตุของการเกิดอารมณ์แปรปรวนเพื่อช่วยวางแผนการรักษาที่เหมาะสมต่อไป
อาการทางจิตทุกประเภทสามารถจัดการได้ด้วยวิธีการรักษาที่ผสมผสานกันและการเปลี่ยนแปลงวิธีการใช้ชีวิตรวมถึงการบำบัดฟื้นฟูสุขภาพจิต
ฮอร์โมน
ฮอร์โมนสามารถทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนได้ เนื่องจากฮอร์โมนส่งผลต่อการทำงานของสมอง สำหรับวัยรุ่นและผู้หญิงที่ตั้งครรภ์รวมถึงผู้หญิงวัยหมดประจำเดือนมีประสบการณ์อารมณ์แปรปรวนเนื่องจากการเจริญเติบโตของร่างกาย
นอกจากฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงแล้ว ภาวะอารมณ์แปรปรวนยังสามารถเกิดจากสาเหตุอื่น ถ้าหากคุณมีภาวะอารมณ์แปรปรวนอย่างรุนเเรง วิธีที่ดีที่สุดคือควรไปพบเเพทย์เพื่อวางแผนทำการรักษาให้เหมาะสมกับคุณ
การใช้ยา
คุณอาจมีอารมณ์แปรปรวนในขณะที่ทานยาหรือดื่มแอลกอฮอล์ การใช้ยาหรือดื่มแอลกอฮอลมากเกินไปทำให้เกิดอาการเสพติดได้ มีวิธีการรักษาหลายโปรแกรมที่ช่วยบำบัดการใช้ยาผิดปกติ
การใช้ยาผิดปกติอาจทำให้ผู้ที่ติดยาและคนที่รักเผชิญกับความยากลำบากในการใช้ชีวิต คุณจำเป็นต้องได้รับความช่วยเหลือจากผู้อื่น แพทย์สามารถให้ความช่วยเหลือและวางแผนการรักษาให้กับคุณได้ ดังนั้นถ้าคุณไม่มั่นใจว่าคุณมีความผิดปกติเกี่ยวกับอาการเสพติดยาหรือไม่ คุณควรไปปรึกษาแพทย์
ปัญหาสุขภาพอื่นๆ
ปัญหาสุขภาพอื่นๆ สามารถทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนได้เช่นกัน ได้แก่ปัญหาที่ปอด ระบบหมุนเวียนเลือดและต่อมไทรอยด์ นอกจากนี้โรคที่เกิดขึ้นกับระบบประสาทส่วนกลางยังทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนได้เช่นกัน
ปัจจัยกระตุ้นทั่วไป
ถ้าหากภาวะอารมณ์แปรปรวนของคุณไม่ได้เกิดจากโรคหรือปัจจัยทางด้านสุขภาพอื่นๆ อาจมีปัจจัยบางอย่างกระตุ้นทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนได้ ซึ่งได้แก่
- ภาวะเครียด
- การใช้ชีวิตเปลี่ยนแปลงไป
- การทานอาหาร
- พฤติกรรมการนอน
- การใช้ยา
ถ้าคุณมีอารมณ์แปรปรวนบ่อยและรุนเเรง ควรไปพบเเพทย์เพื่อรับคำปรึกษาที่เป็นประโยชน์เพื่อระบุสาเหตุของและสิ่งที่คุณควรทำก่อนหน้าที่จะเกิดภาวะอารมณ์แปรปรวน แพทย์จะให้ความช่วยเหลือคุณและประเมินอาการของคุณเพื่อหาสาเหตุและวิธีการรักษาว่าควรเปลี่ยนแปลงวิธีการใช้ชีวิตหรือมีปัญหาด้านสุขภาพอื่นๆ
ภาวะอารมณ์แปรปรวนมีวิธีรักษาอย่างไร
ถ้าคุณเคยมีอารมณ์แปรปรวนรุนเเรงหรือควบคุมอารมณ์ไม่ได้ซึ่งทำให้เกิดพฤติกรรมที่ไม่พึ่งประสงค์ คุณควรเข้ารับคำปรึกษาจากแพทย์ พวกเขาจะสามารถช่วยระบุสาเหตุและวิธีการรักษาโรคอารมณ์แปรปรวนให้คุณได้อย่างเหมาะสม ดังนั้นคุณจำเป็นต้องได้รับการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญหรือทานยาเพื่อบรรเทาอารมณ์รุนแรงโมโหง่าย นอกจากนี้การเปลี่ยนแปลงวิธีการใช้ชีวิตสามารถช่วยในการจัดการกับอารมณ์ได้เช่นกัน
ถ้าหากภาวะอารมณ์แปรปรวนไม่ได้ส่งผลกระทบกับการใช้ชีวิตของคุณในแง่ลบ คุณสามารถทำงานได้เป็นปกติในขณะที่อารมณ์ไม่ดีโดยไม่จำเป็นต้องทานยาควบคุมอารมณ์ คุณอาจจำเป็นต้องรักษาภาวะอารมณ์ของคุณให้เป็นปกติด้วยวิธีดังต่อไปนี้
- กำหนดตารางเวลา พยายามสร้างกิจวัตรประจำวันให้กับตนเอง โดยเฉพาะเวลาทานอาหารหรือนอนหลับ
- ออกกำลังกายเป็นประจำ การออกกำลังกายมีประโยชน์หลายอย่าง ทำให้สุขภาพของคุณดีขึ้นทุกด้านรวมถึงทำให้อารมณ์ดีขึ้นอีกด้วย
- นอนหลับให้เพียงพอ การนอนหลับเป็นสิ่งสำคัญและการนอนหลับพักผ่อนที่ไม่เพียงพอส่งผลกระทบต่อภาวะอารมณ์ของคุณได้
- ทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ การทานอาหารอย่างสมดุลสามารถทำให้อารมณ์ดีขึ้นเเละรักษาสุขภาพให้แข็งเเรง
- การฝึกสมาธิและการพักผ่อน เช่น การฝึกโยคะหรือการนั่งสมาธิ
- หลีกเลี่ยงภาวะเครียด พูดง่ายกว่าการปฏิบัติใช่หรือไม่ ถ้าหากคุณไม่สามารถหลีกเลี่ยงความเครียดได้ คุณควรจัดการและหาวิธีบรรเทาเมื่อเกิดความเครียด
- พยายามค้นหาวิธีแสดงออกความเป็นตัวตนของคุณด้วยวิธีที่สร้างสรรค์
- พูดคุยกับผู้อื่นๆ ควรใครสักคนพูดคุยด้วยเช่นเพื่อน คนในครอบครัวหรือผู้เชี่ยวชาญด้านการให้คำปรึกษา
นอกจากนี้การจดบันทึกอาการที่เกิดขึ้นเมื่อคุณมีภาวะอารมณ์แปรปรวนยังสามารถช่วยทำให้สามารถระบุสาเหตุของเมื่อไม่สามารถควบคุมตัวเองได้ ควรค้นหาวิธีและพยายามหลีกเลี่ยงสถานการณ์หรือกิจกรรมที่ส่งผลกระทบต่ออารมณ์ของคุณ การพูดคุยเกี่ยวกับลักษณะอาการที่เกิดขึ้นกับแพทย์ยังสามารถช่วยในการวินิจฉัยโรคอารมณ์รุนเเรงได้เช่นกัน
บทสรุป
ควรทราบว่าภาวะอารมณ์แปรปรวนสามารถทำให้เกิดอันตรายได้หลายอย่าง ในช่วงตลอดชีวิตของเรามีอารมณ์หลายอย่างเกิดขึ้น คุณอาจจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนวิธีการใช้ชีวิตเพื่อทำให้คุณกลับไปมีภาวะอารมณ์ที่ปกติ ถ้าหากคุณเคยมีภาวะอารมณ์แปรปรวนเกิดขึ้นบางครั้ง
คุณควรตระหนักว่าภาวะอารมณ์แปรปรวนสามารถทำให้เกิดพฤติกรรมอันไม่พึ่งประสงค์ซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณและคนรอบข้างได้อย่างร้ายเเรง ดังนั้นควรติดต่อแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษา ถ้าหากคุณมีภาวะอารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันและเกิดขึ้นเป็นระยะเวลานาน เนื่องจากอาการดังกล่าวอาจเกิดขึ้นจากปัญหาสุขภาพได้
นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา
- https://www.medicinenet.com/mood_swings/symptoms.htm
- https://www.webmd.com/bipolar-disorder/are-my-mood-swings-normal
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1876649/
เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team