อาการโรคจิตหรือ (Psychosis) คือ ลักษณะอาการทางจิตที่ขัดแย้งด้านความสัมพันธ์กับความเป็นจริง เป็นอาการของความผิดปกติทางจิต คนที่เป็นโรคจิตอาจจะมีอาการทั้งอาการประสาทและอาการหลงผิดอย่างใดอย่างหนึ่งหรือทั้งสองอาการก็ได้
อาการประสาทหลอนนั้นเป็นอาการผิดปกติของระบบการรับรู้ความรู้สึกที่ขาดการกระตุ้น ตัวอย่างเช่นคนที่ประสาทหลอนทางการได้ยินอาจจะบอกว่าได้ยินเสียงของแม่ ทั้งๆที่แม่ไม่อยู่ที่นั้น หรือคนที่ประสาทหลอนทางการมองเห็นนั้นก็มักจะเห็นภาพที่อยู่ตรงหน้า แต่ความจริงนั้นไม่มีอะไรเลย
ผู้ป่วยทางจิตนั้นบางทีอาจจะความผิดปกติทางด้านความคิดที่เข้าใจผิดจากจากความเป็นจริง อาการนี้ที่รู้จักกันดีใน อาการหลงผิด ผู้ป่วยทางจิตบางคนอาจจะขาดการเคลื่อนไหวและขาดการติดต่อกับสังคม
อาการเหล่านี้สามารถกลายเป็นความหวาดกลัวได้ ผู้ป่วยทางจิตอาจจะคิดว่าเพราะคนที่ทำให้เขาและคนอื่นทำร้ายพวกเขาและคนอื่น มันเป็นที่สำคัญมากที่พวกเขาควรจะไปหาจิตแพทย์ถ้าผู้ป่วยทางจิตบางคนที่คุณรู้จักกำลังกลายเป็นอาการทางจิต
อาการทางจิตมีอะไรบ้าง
ผู้ป่วยโรคจิตและพฤติกรรมที่สามารถสังเกตุได้สำหรับผู้ป่วยทางจิตมีดังนี้
- ควบคุมอารมณ์ได้ไม่ดี
- อารมณ์ขึ้นๆลงๆ
- นอนหลับนานเกินไปหรือนอนไม่เพียงพอ
- ความวิตกกังวล(anxiety)
- ดูมีพิรุธ ขี้ระแวง
- ขาดแรงจูงใจจากครอบครัว และเพื่อน
- อาการหลงผิด
- อาการประสาทหลอน
- พูดจาวกวน เช่น พูดไปอีกอย่างหนึ่ง
- อาการซึมเศร้า
- มีความคิดหรือการกระทำที่คิดจะฆ่าตัวตาย
อาการหลงผิดและอาการประสาทหลอนคืออะไร
อาการหลงผิดและอาการประสาทหลอนนั้นเป็น 2 อาการที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนที่สามารถเกิดได้ทั้ง 2 อาการของผู้ป่วยทางจิต
อาการหลงผิด
อาการหลงผิดเป็นอาการที่หลงเชื่อในทางที่ผิด ซึ่งเชื่อว่ามันคือความจริงทั้งที่ในความเป็นจริงแล้วนั้นมันตรงกันข้าม อาการหลงผิดมีทั้งมี อาการหลงผิดคิดว่ามีคนมาล่วงรู้ความลับ หรือคิดว่าตัวเองมีความสามารถเกินตัว
ผู้ป่วยทางจิตแบบหลงผิดแบบคิดว่ามีคนมาล่วงรู้ความลับ อาจจะมีคนมาล่วงรู้ความลับส่วนตัวที่ไม่สามารถให้ใครรู้ได้ ส่วนอาการหลงผิดแบบคิดว่ามีความสามารถเกินตัว มักจะคิดว่าตัวเองมีความสามารถที่เกินตัว หรือมีความสำคัญกับบุคลดัง ส่วนอาการหลงผิดแบบคิดว่ามีความผิดปกติกับร่างกาย จะคิดว่าตัวเองมีอะไรบางอย่างผิดปกติ ทั้งที่มีร่างกายที่แข็งแรงปกติ
อาการประสาทหลอน
อาการประสาทหลอนเป็นความผิดปกติของการรับรู้ นั่นคือ รูป รส กลิ่น เสียงที่ไม่ปกติ ผู้ป่วยทางจิตประเภทนี้อาจจะได้ยินเสียงหรือเห็นในสิ่งที่คนอื่นไม่รู้สึก
สาเหตุของโรคจิต
ผู้ป่วยทางจิตแต่ละกรณีนั้นมีความรู้สึกที่แตกต่างและเหตุผลที่ไม่ถูกต้อง นั่นคืออาการป่วยโดยมีผลวิกฤตมาจากการใช้ยา นอนไม่เพียงพอ หรือสภาพแวดล้อมต่างๆ ในความเป็นจริสถานการณ์ที่แน่นอน อาจจะมีกลุ่มเฉพาะที่กำลังกลายเป็นโรคจิตเภท
อาการป่วยทางจิต
อาการป่วยที่มาจากโรคจิตจะมี
- อาการป่วยที่สมอง เช่น พาร์กินสัน(Parkinson) และฮันติงตัน และอาการป่วยทางโครโมโซม
- เนื้องอกในสมอง(brain tumor)
อาการบางชนิดในกลุ่มสมองเสื่อม อาจจะเป็นผลให้เป็นโรคทางจิตเวช
- เอชไอวี ซิฟิลิส และอาการอื่นๆที่ไปถึงสมอง
- โรคอัลไซเมอร์
- โรคหลอดเลือสมอง
- บางส่วนของระบบประสาทผิดปกติ
ความเสี่ยงที่จะทำให้กลายเป็นโรคจิตเวช
คนที่มีโอกาสเป็นโรคจิตเวชอาจจะมีถ้าคนครอบครัวนั้นเป็นอยู่ เช่นพ่อแม่หรือพี่น้องที่เป็นโรคจิตเวช
เด็กที่เติบโตด้วยพันธุกรรมที่แปรเปลี่ยนอย่างเช่นโรคดาวน์ซินโดรม อาจมีความเสี่ยงที่เป็นโรคทางจิตเวชเหมือนกัน โดยเฉพาะโรคทางจิตเภท
ประเภทของโรคทางจิตเวชมีอะไรบ้าง
กลุ่มโรคทางจิตเวชบางโรคมีโดยเฉพาะคนบางกลุ่มเท่านั้น มีดังต่อไปนี้
อาการซึมเศร้า
อาการซึมเศร้าขั้นแรกกับอาการป่วยทางจิต หากเป็นโรคซึมเศร้านาน ๆ อาจจะพัฒนากลายเป็นโรคทางจิตได้
โรคจิตเวชที่เกิดจากสารเสพติดหรือแอลกอฮอล์
อาการทางจิตอาจจะมีส่วนมาจากสารเสพติดหรือแอลกอฮอล์ เช่น เมทแอมเฟตามีน หรือ โคเคน สารเสพติดที่ทำให้ประสาทหลอน อย่างแอลเอสดี มักจะทำให้ภาพหลอน แต่อาการนี้มักเกิดชั่วคราวเท่านั้น ยาทางการแพทย์ เช่น สเตียรอยด์และสารกระตุ้น สามารถเป็นอาการของจิตเวชได้
ผู้ป่วยจิตเวชประเภทนี้มักจะมีอาการถ้าหยุดสิ่งของเหล่านั้น
โรคจิตระยะสั้น
โรคจิตระยะสั้นบางครั้งเรียกว่าโรคจิตชนิดเฉียบพลัน เกิดจากการสูญเสียคนในครอบครัว บางครั้งอาการนี้อาจจเป็นวันหรือเป็นเดือน แล้วแต่ความเครียดที่มีอยู่
โรคจิตเวชทางสมอง
อาการบาดเจ็บที่ศีรษะหรือผลกระทบที่เข้าไปถึงสมองสามารถเป็นสาเหตุของโรคจิตเวชได้
โรคอารมณ์สองขั้ว
เมื่อผู้ป่วยทางจิตเวชมีอาการอารมณ์สองขั้ว อารมณ์ก็จะขึ้นและลง เมื่ออารมณ์ขึ้นนั้น อาจจะมีอาการทางจิตร่วม ผู้ป่วยทางจิตอาจจะดีอย่างน่าใจหายและเชื่อว่าตัวเองมีพลัง
เมื่ออารมณ์ลงมาแล้วผู้ป่วยทางจิตอาจจะมีอาการทางจิตที่ทำให้เศร้า โกรธ หรือกลัว อาการนี้ ผู้ป่วยทางจิตจะคิดว่ามีคนมาทำร้ายเขา
อาการหลงผิด
ผู้ป่วยทางจิตที่เป็นโรคนี้ จะเชื่อในสิ่งที่ไม่มีอยู่จริง
โรคทางจิตเวชทางความคิดและการรับรู้
โรคทางจิตเวชประเภทนี้ สามารถเกิดได้จากความเครียด สุรายาเสพติด บาดเจ็บ หรือ การป่วย อาการนี้จะปรากฏในตัวของมันเอง อาการป่วยทางจิตดังกล่าว อาจมีอาการทางจิตเวชร่วมด้วย
การรักษาอาการทางจิต
การรักษาอาการทางจิตนั้นอาจจะผสมผสานระหว่างการใช้ยาและการบำบัด ผู้ป่วยทางจิตส่วนใหญ่ดีขึ้นจากการบำบัดทางจิตใจ
การกล่อมประสาทอย่างรวดเร็ว
ผู้ป่วยทางจิตบางคน เจอกับอาการทางจิตสามารถกลายเป็นความรุนแรงถึงขั้นจะทำร้ายตัวเองและคนอื่นได้ กรณีนี้ อาจต้องผู้ป่วยใจเย็นลงอย่างรวดเร็ว เรียกการรักษานี้ว่า การกล่อมประสาทแบบรวดเร็ว แพทย์ฉุกเฉินจะเข้าให้ความช่วยเหลือและให้พักและรักษาอย่างรวดเร็วโดยการฉีดยาหรือให้กินยาอย่างรวดเร็วแก่ผู้ป่วยทางจิต
การบำบัดพฤติกรรมทางปัญญา
การบำบัดพฤติกรรมทางปัญญาสำหรับผู้ที่มีปัญหาทางจิต หมายถึง การพบปะขั้นพื้นฐานเพื่อพูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญสุขภาพทางจิต เพื่อจุดมุ่งหมายในการเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมของผู้ป่วยทางจิต การเข้าถึงนี้แสดงถึงผลลัพธ์ในการช่วยผู้ป่วยจิตเวชเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมได้อย่างถาวรและดีกว่าการจัดการอาการป่วยทางจิต มันสามารถช่วยให้อาการทางจิตที่ไม่สามารถใช้ยาได้นั้นมีอาการที่ดีขึ้น
การให้ยา
อาการทางจิตสามารถควบคุมได้โดยการใช้ยา เรียกว่ายาประสาท มันสามารถรักษาอาการหลงผิดและอาการประสาทหลอน หรืออาการโรคประสาทอ่อน ๆ ได้และสามารถช่วยผู้ป่วยให้คิดได้เห็นความจริงที่เผชิญอยู่ ยากดประสาทชนิดนี้แนะนำให้ใช้เหมาะกับอาการที่เป็นอยู่ ผู้ป่วยทางจิตหลายคนนั้นต้องการแค่ยากดประสาทในระยะเวลาอันสั้นเพื่อควบคุมอาการที่เป็นอยู่ ผู้ป่วยทางจิตเภทอาจต้องการยาเพื่อมีชีวิตอยู่ยืนยาว
ภาวะแทรกซ้อนและแนวโน้มในอาการโรคจิต
อาการทางจิตประสาทไม่มีภาวะแทรกซ้อนอะไรมากนัก อย่างไรก็ตาม ถ้าปล่อยปะละเลยไม่สามารถรักษาได้ ก็สามารถเป็นอาการโรคจิตได้ ซึ่งเป็นการท้าทายสำหรับอาการทางจิตด้วยการดูแลเอาใจใส่ นั่นก็อาจจะเป็นสาเหตุอาการทางจิตที่ไม่สามารถรักษาได้
ผู้ป่วยทางจิตส่วนใหญ่จะทำการบำบัดรักษาที่เหมาะสม ถึงแม้ว่าหลายกรณีที่ยาและการบำบัดทางจิตนั้นรักษาได้
จะวินิจฉัยอาการทางจิตอย่างไร
อาการทางจิตวินิจฉัยได้โดยการประเมินผลปัญหาทางจิต หมายความว่าจิตแพทย์จะดูพฤติกรรมของผู้ป่วยและถามสิ่งที่ผู้ป่วยกำลังประสบอยู่ ว่าเป็นคนโรคจิตหรือวิกลจริตหรือไม่ ผลการตรวจจากจิตแพทย์และเอ็กซเรย์ อาจตัดสินและหาสาเหตุการป่วยทางจิตของผู้ป่วยได้
นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา
- https://www.rethink.org/advice-and-information/about-mental-illness/learn-more-about-conditions/psychosis/
- https://www.nami.org/About-Mental-Illness/Mental-Health-Conditions/Psychosis
- https://medlineplus.gov/psychoticdisorders.html
- https://www.nimh.nih.gov/health/topics/schizophrenia/raise/what-is-psychosis.shtml
เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team
