โรคตับอ่อนอักเสบ
โรคตับอ่อนอักเสบ (Pancreatitis) คือ การอักเสบที่เกิดกับตับอ่อน ทำให้เนื้อเยื่อตับอ่อนถูกทำลาย ซึ่งตับอ่อนนั้นอยู่บริเวณท้องส่วนบน ใกล้กับลำไส้เล็ก ตับอ่อนทำหน้าที่ปล่อยเอ็นไซม์ที่ช่วยย่อยอาหารและผลติฮอร์โมนที่ร่างกายของใช้จัดการกับน้ำตาลกลูโคส โรคตับอ่อนอักเสบนั้นสามารถเป็นและหายได้อย่างรวดเร็ว หรืออาจจะเป็นอาการเรื้อรังขึ้นอยู่กับบุคคล การรักษานั้น ขึ้นอยู่กับอาการของโรค
ประเภทของโรคตับอ่อนอักเสบ
โดยทั่วไปแล้ว อาการตับอ่อนอักเสบจะมีชนิดเฉียบพลันและเรื้อรังโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง
โรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง เกิดจากการอักเสบของตับอ่อนที่กลับมาเกิดขึ้นเป็นและหายไปเป็นระยะ แต่เป็นมาเรื่อยๆ ไม่หายขาด ผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรัง สามารถสร้างความเสียหายให้กับตับอ่อนอย่างถาวร และมีภาวะแทรกซ้อนอื่น ส่งผลให้เนื้อเยื่อเป็นแผล และทำให้เกิดการอักเสบต่อเนื่องได้ โรคตับอ่อนอักเสบนั้น สามารถทำลายเซลล์ที่ผลิตฮอร์โมนอินซูลิน ฮอร์โมนที่ถูกปล่อยออกมาจากตับอ่อนเพื่อย่อยน้ำตาลในเลือด ซึ่งอาจทำให้เกิดโรคเบาหวาน ได้ การดื่มแอลกอฮอล์ในระยะเวลานานนั้น ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรังในผู้ใหญ่โรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลัน
อาการเริ่มต้นของโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันนั้นเกิดขึ้นรวดเร็วมาก อาการโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลัน มักเกิดในผู้ใหญ่มากกว่าเด็ก โดยผู้ป่วยหลายคนที่ป่วยเป็นโรคนิ่ว จะได้รับภาวะอาการข้างเคียงทำให้ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันเกิดขึ้นได้ โดยผู้ป่วยจะมีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง ตลอดเวลา มีอาการคลื่นไส้และอาเจียนร่วมด้วย โรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรัง สามารถก่อให้เกิดอาการรุนแรงในผู้ป่วยสูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอล์ แต่กับบางคนอาจจะมีอาการปวดท้องเพียงเล็กน้อยแต่พบได้น้อยมากโรคตับอ่อนอักเสบประเภททำลายเนื้อเยื่อ
โรคตับอ่อนอักเสบประเภททำลายเนื้อเยื่อนี้พัฒนามาจากโรคตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน และเป็นโรคตับอ่อนอักเสบที่มีความรุนแรงมาก อาการอักเสบที่เกิดจากโรคตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันอาจทำให้เอนไซม์รั่วเข้าไปในตับอ่อน ซึ่งทำให้มีการทำลายจนเนื้อเยื่อจนเซลล์เนื้อเยื่อตายแพทย์อาจแนะนำการฉายแสงอัลตร้าซาวด์ที่หน้าท้องหรือการฉายแสงซีทีสแกน เพื่อวินิจฉัยอาการที่เกิดขึ้น หากคุณเป็นโรคตับอ่อนอักเสบชนิดทำลายเนื้อเยื่อตับอ่อน แพทย์อาจแนะนำการตัดเนื้อเยื่อที่ตายออกไป เพื่อให้แน่ใจว่าไม่ได้ติดเชื้อ หากมีการติดเชื้อ คุณจะต้องรับประทานยาปฏิชีวนะ และต้องผ่าตัดนำเนื้อเยื่อที่ตายแล้วออกมา การติดเชื้อของเนื้อเยื่อที่ตายแล้วนั้น เพิ่มความเสี่ยงที่จะเสียชีวิตจากโรคตับอ่อนอักเสบชนิดทำลายเนื้อเยื่อตับอ่อน ซึ่งเป็นเรื่องที่สำคัญที่ผู้ป่วยควรได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วนที่สุดอาการโรคตับอ่อนอักเสบ
ผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันหรือโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง มักจะมีอาการปวดท้องส่วนกลางบนซ้ายซึ่งเป็นอาการเบื้องต้นที่พบ ซึ่งผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรังอาจแสดงอาการอักเสบในการวินิจฉัยด้วยภาพที่สแกนออกมา แต่ผู้ป่วยคนโรคตับอ่อนประเภทอื่นนั้นอาจไม่แสดงอาการอะไรเลยก็ได้ อาการตับอ่อนอักเสบอื่นๆนั้น ก็อาจรวมถึง:- มีอาการเจ็บปวดร่างกายส่วนบนและอาจลามไปถึงหลังด้วย
- อาหารไม่ย่อย
- อาการคลื่นไส้ หรือ อาการอาเจียน
- อาการจุกเสียดท้อง
- การลดน้ำหนักโดยไม่มีสาเหตุ
- มีอาการท้องอืด มีอาการบวมที่ท้อง
- อาการสะอึก
- มีไข้
สาเหตุโรคตับอ่อนอักเสบ
โรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันและโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรัง มีหลายสาเหตุเกิดขึ้น รวมถึง:- โรคนิ่ว
- การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
- การใช้ยาบางชนิด
- โรคมะเร็งตับอ่อน
- การผ่าตัดบริเวณหน้าท้อง
- การติดเชื้อ
- โรคปอดเรื้อรัง
การรักษาโรคตับอ่อนอักเสบ
การรักษาโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันหรือชนิดเรื้อรัง ไม่สามารถรักษาเองได้ ผู้ป่วยควรเข้ารับรักษาที่โรงพยาบาล ตับอ่อนเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยในการย่อยอาหารซึ่งเหตุผลนี้ ผู้ป่วยอาจจะได้รับอาหารและยาผ่านหลอดเลือดดำ หรือผ่านหลอดให้อาหารการผ่าตัด
หากผู้ป่วยเป็นโรคนิ่ว แพทย์อาจจะต้องผ่าตัดเพื่อเอาถุงน้ำดีออก นอกจากนี้การผ่าตัดนั้น ช่วยกำจัดส่วนของตับอ่อนที่มีอาการอักเสบออกไปได้อ่านเพิ่มเติม : High blood sugar (Hyperglycemia): symptoms, causes, treatment
ภาวะแทรกซ้อนของโรคตับอ่อนอักเสบ
ผู้ป่วยบางคนอาจมีภาวะแทรกซ้อนจากโรคตับอ่อนอักเสบ ซึ่งภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้อาจพบได้น้อย แต่มันก็เป็นอาการที่สามารถเกิดขึ้นได้กับผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรังได้ ดังนี้:- ไตถูกทำลาย
- โรคมะเร็งตับอ่อน
- โรคเบาหวาน
- ภาวะทุพโภชนาการ
- การติดเชื้อที่ตับอ่อน
อาหารสำหรับผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบ
โภชนาการเป็นส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการรักษาผู้ป่วยตับอ่อนอักเสบ เป้าหมายหลักของการจัดการทางโภชนาการสำหรับโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรังคือ:- ป้องกันการขาดสารอาหารและการขาดสารอาหาร
- รักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้ปกติ (หลีกเลี่ยงทั้งภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำและน้ำตาลในเลือดสูง)
- ป้องกันหรือจัดการโรคเบาหวาน ปัญหาไต และสภาวะอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับตับอ่อนอักเสบเรื้อรังอย่างเหมาะสม
- หลีกเลี่ยงการทำให้เกิดตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน
วิตามินและแร่ธาตุ
ผู้ป่วยที่เป็นโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรังมีความเสี่ยงสูงต่อภาวะทุพโภชนาการเนื่องจากการดูดซึมสารอาหารลดลงและจากกิจกรรมการเผาผลาญที่เพิ่มขึ้น ภาวะทุพโภชนาการอาจได้รับผลกระทบเพิ่มเติมจากการใช้แอลกอฮอล์อย่างต่อเนื่องและความเจ็บปวดหลังจากรับประทานอาหาร การขาดวิตามินจากการดูดซึมที่ผิดปกติอาจทำให้เกิดโรคกระดูกพรุน ปัญหาการย่อยอาหาร ปวดท้อง และอาการอื่นๆ ดังนั้นผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรังจึงต้องได้รับการตรวจภาวะขาดสารอาหารอย่างสม่ำเสมอ การบำบัดด้วยวิตามินควรขึ้นอยู่กับการตรวจเลือดประจำปีเหล่านี้ โดยทั่วไปอาจเสริมวิตามินรวม แคลเซียม เหล็ก โฟเลต วิตามินอี วิตามินเอ วิตามินดี และวิตามินบี 12 ขึ้นอยู่กับผลการทำงานของเลือด หากคุณมีภาวะทุพโภชนาการ คุณอาจได้ประโยชน์จากการร่วมงานกับนักกำหนดอาหารขึ้นทะเบียนของเรา ซึ่งสามารถแนะนำคุณเกี่ยวกับแผนการรับประทานอาหารเฉพาะบุคคลได้เสี่ยงเบาหวานในตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง
ตับอ่อนอักเสบเรื้อรังยังทำให้ตับอ่อนค่อยๆ สูญเสียความสามารถในการทำงานอย่างถูกต้อง และการทำงานของต่อมไร้ท่อก็จะสูญเสียไปในที่สุด ทำให้ผู้ป่วยมีความเสี่ยงต่อโรคเบาหวานประเภท 1 ผู้ป่วยจึงควรหลีกเลี่ยงน้ำตาลทรายขาวบริสุทธิ์และคาร์โบไฮเดรตเชิงเดี่ยวการเสริมเอนไซม์
หากมีการกำหนดเอนไซม์ตับอ่อน สิ่งสำคัญคือต้องรับประทานเป็นประจำเพื่อป้องกันการลุกเป็นไฟ ตับอ่อนที่แข็งแรงจะถูกกระตุ้นให้หลั่งเอนไซม์ตับอ่อนเมื่ออาหารที่ไม่ได้ย่อยไปถึงลำไส้เล็ก เอ็นไซม์เหล่านี้จะรวมตัวกับน้ำดีและเริ่มย่อยอาหารในลำไส้เล็ก เนื่องจากตับอ่อนของคุณทำงานไม่ปกติ คุณจึงอาจไม่ได้รับเอนไซม์จากตับอ่อนที่จำเป็นต่อการย่อยอาหารอย่างเหมาะสม การใช้เอนไซม์สามารถช่วยย่อยอาหารของคุณ ซึ่งจะช่วยปรับปรุงสัญญาณหรืออาการใดๆ ของ steatorrhea (ไขมันส่วนเกินในอุจจาระหรือการดูดซึมไขมัน) ในทางกลับกันสิ่งนี้จะช่วยเพิ่มความสามารถในการกินของคุณให้ดีขึ้น ลดความเสี่ยงต่อภาวะทุพโภชนาการแอลกอฮอล์
หากตับอ่อนอักเสบเกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ คุณควรงดแอลกอฮอล์ หากสาเหตุอื่นของตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันได้รับการแก้ไขและแก้ไขแล้ว (เช่น การตัดถุงน้ำดีออก) และตับอ่อนกลับมาเป็นปกติ คุณควรจะใช้ชีวิตได้ตามปกติ แต่ควรดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณที่พอเหมาะเท่านั้น (สูงสุด 1 หน่วยบริโภค/มื้อ วัน). ในโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง จะมีการอักเสบและการดูดซึมที่ผิดปกติอย่างต่อเนื่อง ผู้ป่วยจะค่อยๆ สูญเสียการทำงานของระบบย่อยอาหารและสูญเสียการทำงานของอินซูลินไปในที่สุด ดังนั้นการดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำจึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรทำสถิติผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบในประเทศไทย
ในปี พ.ศ. 2557 พบว่ามีผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ซึ่งมีผู้ป่วยใหม่ที่ต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วยโรคตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน 105 ราย หรือประมาณ สัปดาห์ละ 2 รายนี่คือที่มาของแหล่งบทความของเรา
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pancreatitis/symptoms-causes/syc-20360227
- https://www.webmd.com/digestive-disorders/digestive-diseases-pancreatitis
- https://www.nhs.uk/conditions/acute-pancreatitis/
เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team
หัวข้อที่เกี่ยวข้อง
อาการปวดตะโพก (Sciatica) – อาการ สาเหตุ ความเสี่ยง การป้องกัน
ภาวะสมองขาดเลือดชั่วคราว (Transient Ischemic Attack) : อาการ สาเหตุ การรักษา
ภาวะลิ่มเลือดแข็งตัวในหลอดเลือด : อาการ สาเหตุ การรักษา
โรคครูป (Croup) : อาการ สาเหตุ การรักษา
ภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อ (Septic Shock) : อาการ สาเหตุ การรักษา
ติดตาม
เข้าสู่ระบบ
0 ความคิดเห็น