ไลเคน พลานัส (Lichen Planus) : อาการ สาเหตุ การรักษา

ไลเคน พลานัส (Lichen Planus)  คือการอักเสบเรื้อรังที่ก่อให้เกิดผื่นที่ผิวหนังซึ่งเกิดจากกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน ยังไม่ทราบว่าทำไมจึงเกิด อาจเกิดจากปัจจัยหลายชนิด และแต่ละกรณีก็แตกต่างกันไป สิ่งที่น่าจะเป็นสาเหตุ เช่น

• การติดเชื้อไวรัส

• สิ่งกระตุ้นภูมิแพ้

• ความเครียด

• พันธุกรรม

บางครั้งไลเคนพลานัส เกิดพร้อมกับโรคภูมิแพ้ตัวเองชนิดอื่นๆ แม้ว่ามันจะทำให้ไม่สุขสบายแต่ไม่ใช่โรคที่ร้ายแรงและไม่ติดต่อ

แต่มีภาวะที่หายากบางชนิดที่ร้ายแรงและเจ็บปวด รักษาโดยใช้ยาทาและยารับประทานเพื่อลดอาการ หรือใช้ยากดภูมิคุ้มกัน

อาการไลเคน พลานัส

อาการที่พบบ่อย เช่น

• ผื่นหรือตุ่มนูนแบนสีม่วงคล้ำที่ผิวหนังหรืออวัยวะเพศ

• เกิดผื่นและกระจายไปทั่วตัวเป็นระยะเวลานานหลายสัปดาห์หรือสองสามเดือน

• คันบริเวณที่ผื่นขึ้น

• มีแผลลวดลายคล้ายลูกไม้ในปาก ทำให้ปวดหรือปวดแสบปวดร้อน

• มีตุ่มน้ำ และแตกเป็นแผลตกสะเก็ด

• มีเส้นสีขาวบางๆเหนือบริเวณผื่น

ไลเคน พลานัสชนิดที่พบบ่อยมักเกิดที่ผิวหนัง เกิดอยู่หลายสัปดาห์ มีผื่นและกระจายไปทั่วตัว มักหายไปเองภายใน 6-16 เดือน บริเวณที่พบรองลงมานอกจากที่ผิวหนังหรือที่อวัยวะเพศ คือ

• เยื่อบุผิว

• เล็บ

• หนังศีรษะ

โรคนี้พบมากในตะวันออกกลาง เอเชีย แอฟริกา และละตินอเมริกา

การรักษาโรคไลเคน พลานัส

ไลเคน พลานัสที่ไม่รุนแรงมักหายไปเองภายในหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน ไม่จำเป็นต้องรักษา หากอาการทำให้ไม่สบายตัวหรือมีอาการรุนแรง แพทย์จะสั่งยาให้

ไม่มีการรักษาเฉพาะสำหรับโรคนี้ แต่ยาที่ใช้รักษาอาการช่วยได้มาก และบางครั้งยังรักษาที่สาเหตุได้ด้วย ยาที่แพทย์มักสั่งเช่น

• retinoids ซึ่งเป็นอนุพันธ์ของวิตามินเอ ใช้ทาหรือกิน

• ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ ลดการอักเสบ ใช้ทา กิน หรือฉีด

• antihistamines ลดการอักเสบและช่วยได้มากหากผื่นนั้นเกิดจากสารก่อภูมิแพ้

• ครีมชนิดไม่มีสเตียรอยด์ ใช้ทาช่วยลดปฏิกิริยาภูมิแพ้และลดผื่น

• การใช้แสงอัลตร้าไวโอเลต

การดูแลตนเองที่บ้าน

ดูแลตนเองได้ เช่น

• ไม่เกาที่บริเวณมีผื่น
• ประคบเย็นที่บริเวณผื่น
• ใช้ครีมทาแก้คันที่มีขายทั่วไป

ปรึกษาแพทย์ก่อนซื้อยามาใช้เอง เพื่อให้แน่ใจว่ายาที่ซื้อมาเองไม่มีผลต่อยาที่แพทย์สั่งให้

ภาวะแทรกซ้อนของโรคไลเคน พลานัส

• Hyperpigmentation หรือ Hypopigmentation : หลังจากผื่นจากไลเคนพลานัสหายไป อาจทิ้งรอยดำหรือจุดบนผิวหนังไว้ ซึ่งอาจใช้เวลานานจึงจะจางลงหรืออาจถาวรได้
• แผลเป็น : ในบางกรณี แผลไลเคนพลานัสอาจทำให้เกิดแผลเป็นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเกิดขึ้นบนบริเวณผิวหนังที่มีแนวโน้มที่จะเกิดการเสียดสีหรือระคายเคืองซ้ำๆ
• ส่งผลต่อหลอดอาหาร : ในบางกรณีที่พบไม่บ่อย ไลเคนพลานัสอาจส่งผลต่อหลอดอาหาร ทำให้เกิดอาการกลืนลำบาก และไม่สบายตัว
• การเปลี่ยนแปลงของเล็บ : ไลเคนพลานัสอาจส่งผลต่อเล็บ ทำให้เล็บเป็นร่อง ร่องหรือมีรูพรุน การมีส่วนร่วมของเล็บอย่างรุนแรงอาจทำให้เล็บหลุดได้
• ผมร่วง : ไลเคนพลานัสของหนังศีรษะหรือที่เรียกว่าไลเคนพลาโนพิลาริส อาจทำให้ผมร่วงและเป็นแผลเป็นที่รูขุมขนได้
• การติดเชื้อทุติยภูมิ : การเกาหรือแผลเปิดที่เกิดจากไลเคนพลานัสอาจทำให้บริเวณที่ได้รับผลกระทบเสี่ยงต่อการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อราทุติยภูมิ
• ผลกระทบทางจิตวิทยา : สภาพผิวเรื้อรัง เช่น ไลเคนพลานัส อาจมีผลกระทบทางจิตอย่างมีนัยสำคัญต่อบุคคล ซึ่งนำไปสู่ความเครียด วิตกกังวล และซึมเศร้า
• อาการไม่สบายเรื้อรัง : อาการคันและไม่สบายที่เกี่ยวข้องกับไลเคนพลานัสอาจเป็นอาการเรื้อรังและน่ารำคาญ ซึ่งส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของบุคคล
• ความสัมพันธ์กับสภาวะอื่นๆ : ไลเคนพลานัสมีความเกี่ยวข้องกับสภาวะทางการแพทย์อื่นๆ เช่น โรคไวรัสตับอักเสบซี ดังนั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญที่จะต้องติดตามและจัดการสภาวะที่อยู่ร่วมกันเหล่านี้

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lichen-planus/symptoms-causes/syc-20351378

• https://www.nhs.uk/conditions/lichen-planus/

• https://www.medicalnewstoday.com/articles/184866

• https://www.webmd.com/oral-health/oral-lichen-planus

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team