แพ้ยาง (Latex Allergy) : อาการ สาเหตุ การรักษา

อาการแพ้ยาง (Latex Allergy) คือ การที่ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อสารที่ไม่เป็นอันตรายตามปกติ ด้วยความเข้าใจผิดว่าถูกรุกรานด้วยเชื้อโรค ร่างกายปล่อยสารแอนติบอดี และสารเคมีจำนวนมากออกมาเพื่อตอบสนองจนทำให้เกิดอาการอักเสบ

ลาเท็กซ์ (Latex) คือ ยางธรรมชาติที่ทำจากน้ำนมของต้นยางบราซิล ถูกนำไปใช้ในการผลิตอาหารหลายชนิด และถุงมือแพทย์

อาการแพ้ยาง

อาการแพ้ยางโดยปกติแล้วจะแสดงเป็นผื่นแดงในบริเวณที่สัมผัสกับยาง แต่สามารถมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย

• คัน

• ผื่น

• ลมพิษ

• กลาก

อาการสามารถเกิดได้ทันทีหลังสัมผัสยาง หรือหลังจากนั้นหลายชั่วโมง โดยการบรรเทาเบื้องต้นสามารถใช้ครีมไฮโดรคอร์ติโซนหรือโลชั่นคาลาไมน์ เพื่อบรรเทาผื่นที่เกิดขึ้น

และบางครั้งโปรตีนจากยางที่เป็นสารก่อภูมิแพ้นั้นสามารถระเหยเป็นไอ และเราสูดดมเข้าไปได้ โดยทำให้เกิดอาการดังต่อไปนี้

• ริมฝีปาก หรือลิ้นมีอาการบวมและแดง

• น้ำมูกไหล หรือคัดจมูก

• หายใจถี่

• ปวดท้อง

• ท้องร่วง

• อาเจียน

• หัวใจเต้นเร็ว

• วิงเวียนศีรษะ

Anaphylaxis เป็นปฏิกิริยาตอบสนองต่อน้ำยางที่พบได้ยากมาก อาการคล้ายกับอาการแพ้อากาศ แต่รุนแรงกว่ามาก ภาวะช็อกจากอาการนี้ทำให้ความดันโลหิตลดลง หายใจถี่ และหากรักษาไม่ทันเวลาสามารถทำให้อันตรายถึงกับชีวิตได้

ผลิตภัณฑ์จากยางลาเท็กซ์

ผลิตภัณฑ์จากยางมีจำนวนมาก บางคนอาจแพ้ถุงมือยาง โดยผู้ที่มีอาการแพ้ยางควรหลีกเลี่ยงสิ่งเหล่านี้

• อุปกรณ์ทางการแพทย์ เช่น ถุงมือ สายน้ำเกลือ เป็นต้น
• อุปกรณ์ทันตกรรมจำพวกยางจัดฟัน
• ผลิตภัณฑ์คุมกำเนิด เช่น ถุงยางอนามัย
• เสื้อผ้าที่มีแถบยางยืด เช่น กางเกง หรือชุดชั้นใน รองเท้าวิ่งและเสื้อกันฝน เป็นต้น
• ผลิตภัณฑ์ในครัวเรือน เช่น ผ้าคลุมอาบน้ำ และถุงมือยาง เป็นต้น
• ของใช้สำหรับเด็ก เช่น จุกนม และผ้าอ้อม เป็นต้น
• อุปกรณ์สำนักงาน เช่น ยางลบ และเทปกาว เป็นต้น
• ผ้าพันแผลชนิดยืดหยุ่น
• ลูกโป่งยาง

อาการแพ้น้ำยางที่พบในอาหารบางชนิด

ในบางคนที่แพ้น้ำยางอาจแพ้อาหารบางชนิดที่มีโปรตีนคล้ายในน้ำยาง ตัวอย่างเช่น

ผักผลไม้

ผักผลไม้บางชนิดสามารถก่อให้เกิดอาการเหมือนที่แพ้น้ำยางได้ ได้แก่

กลุ่มที่ทำให้เกิดอาการเล็กน้อย

• อะโวคาโด

• กล้วย

• กีวี

กลุ่มที่ทำให้เกิดอาการปานกลาง

• แอปเปิ้ล

• แครอท

• ผักชีฝรั่ง

• มะละกอ

• แตง

• มะเขือเทศ

• มันฝรั่ง

กลุ่มที่ทำให้เกิดอาการรุนแรง

• เชอร์รี่

• มะเดื่อ

• องุ่น

• เนคทารีน

• สัปปะรด

• สตรอเบอร์รี่

• ลูกพลัม

อาหารอื่นๆ

อาหารอื่นๆ ที่ผู้แพ้ยางควรระวังคือ

• พืชตระกูลถั่ว เช่น อัลมอนด์ เม็ดมะม่วงหิมพานต์ เกาลัด เฮเซลนัท ถั่วลิสง และวอลนัท

• ธัญพืช รวมทั้งข้าวสาลีและข้าวไรย์

• อาหารทะเลได้แก่ หอย ปู และกุ้ง

หากคุณมีอาการผิดปกติหลังจากรับประทานอาหารเหล่านี้ ควรรีบไปพบแพทย์

บุคคลที่มีความเสี่ยงแพ้ยาง

ผู้ที่มีความเสี่ยงแพ้น้ำยางมีดังต่อไปนี้

• ผู้ที่มีอาการแพ้อาหาร

• ช่างทำผม

• ผู้ที่ได้รับการผ่าตัดหลายครั้ง

• ผู้ป่วยที่ได้รับการสวนสายบ่อยๆ

• ผู้ที่ต้องดูแลเด็ก

• บริกรร้านอาหาร

• แม่บ้าน

• พนักงานในโรงงานผลิตยาง หรือยางรถยนต์

การรักษาอาการแพ้ยาง

ไม่มีวิธีรักษาอาการแพ้ยางที่จำเพาะ ดังนั้นสิ่งที่ทำได้ดีที่สุดคือการหลีกเลี่ยง สำหรับผู้ที่มีอาการอักเสบจากยาง แพทย์จะทำการให้ยาแก้แพ้ในการรักษา แต่หากมีอาการแพ้ยางอย่างรุนแรงแพทย์จะใช้อะดรีนาลีนฉีดเข้าไปในร่างกาย เพื่อป้องกัน Anaphylaxis

การลดความเสี่ยงจากการแพ้ยาง

ผลิตภัณฑ์ยางนั้นมีอยู่ทั่วไป ทำให้ยากต่อการหลีกเลี่ยง แต่คุณสามารถลดความเสี่ยงด้วยวิธีการเหล่านี้

• ใช้ถุงมือที่ไม่ใช่ยางลาเท็กซ์ อาจจะเลือกใช้ถุงมือไวนิล

• แจ้งผู้ให้บริการดูแลสุขภาพทราบเกี่ยวกับอาการแพ้น้ำยาง

• สวมข้อมือที่แสดงอาการแพทย์ เพื่อให้แพทย์ทราบ

ภาวะแทรกซ้อนของอาการแพ้ยาง

• ปฏิกิริยาการแพ้ทันที (ประเภทที่ 1 ภูมิไวเกิน):

• • ผิวหนังอักเสบจากการสัมผัส: เป็นรูปแบบที่ไม่รุนแรงของการแพ้ยางธรรมชาติ โดยมีลักษณะเป็นผื่นแดง คัน และมีผื่น ซึ่งมักปรากฏภายใน 12 ถึง 48 ชั่วโมงหลังจากสัมผัสกับยางธรรมชาติ แม้ว่าจะไม่เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่ก็อาจทำให้รู้สึกอึดอัดได้
  • ลมพิษ :บุคคลบางคนอาจเกิดลมพิษ  บนผิวหนังหลังจากได้รับน้ำยาง
  • โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้:การสัมผัสกับยางธรรมชาติอาจทำให้เกิดอาการคล้ายไข้ละอองฟาง รวมถึงการจาม น้ำมูกไหลหรือคัดจมูก และคันตาน้ำตาไหล
  • อาการของโรคหอบหืด:การสูดโปรตีนจากยางธรรมชาติอาจทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น หายใจมีเสียงวี๊ด ไอ แน่นหน้าอก และหายใจลำบาก โดยเฉพาะในผู้ที่มีประวัติโรคหอบหืด
  • ภาวะภูมิแพ้:ในกรณีที่รุนแรง การสัมผัสกับยางธรรมชาติสามารถกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้อย่างเป็นระบบที่เรียกว่าภูมิแพ้ ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ อาการอาจรวมถึงหายใจลำบาก ใบหน้าและลำคอบวม ความดันโลหิตลดลง ชีพจรเต้นเร็วหรืออ่อนแรง และหมดสติ ภาวะภูมิแพ้เฉียบพลันต้องได้รับการดูแลจากแพทย์ทันที โดยมักต้องได้รับยาอะดรีนาลีน
• การติดเชื้อที่ผิวหนังขั้นที่สอง:การเกาผิวหนังที่ระคายเคืองหลังจากสัมผัสกับน้ำยางอาจทำให้เกิดแผลเปิดหรือผิวหนังแตก ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา
• ผลกระทบทางจิตวิทยา:การจัดการกับการแพ้ยางธรรมชาติอาจเป็นเรื่องที่ท้าทายและตึงเครียด โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับบุคคลที่ต้องการการดูแลทางการแพทย์เป็นประจำหรือทำงานในสภาพแวดล้อมที่มียางธรรมชาติอยู่ทั่วไป ความวิตกกังวลหรือกลัวการสัมผัสโดยไม่ได้ตั้งใจอาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของบุคคล
• ปฏิกิริยาข้าม:บุคคลบางคนที่แพ้ยางธรรมชาติอาจมีอาการแพ้อาหารบางชนิด เช่น กล้วย อะโวคาโด เกาลัด กีวี และผักและผลไม้อื่นๆ สิ่งนี้เรียกว่ากลุ่มอาการลาเท็กซ์-ผลไม้ และเกิดขึ้นเนื่องจากอาหารเหล่านี้มีโปรตีนคล้ายกับที่พบในน้ำยาง
• ภาวะแทรกซ้อนจากการทำงาน:การแพ้ยางธรรมชาติอาจเป็นปัญหาอย่างยิ่งสำหรับบุคคลที่ทำงานเกี่ยวข้องกับการสัมผัสผลิตภัณฑ์ที่มียางธรรมชาติเป็นประจำ การเปลี่ยนอาชีพหรือความรับผิดชอบในงานอาจจำเป็นเพื่อหลีกเลี่ยงการสัมผัส

ภาพรวมการรักษา

อาการแพ้ยางทั่วไปไม่เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่การป้องกันที่ดีที่สุดคือ การหลีกเลี่ยงการสัมผัสยางให้มากที่สุด อาจไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงชีวิตประจำวัน เพียงแค่ระมัดระวังในการทำงานหรือกิจกรรมต่างๆ และควรสอบถามประกันสุขภาพว่าครอบคลุมการป่วยจากอาการแพ้ยางหรือไม่

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/latex-allergy/symptoms-causes/syc-20374287

• https://www.webmd.com/allergies/latex-allergies

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8623-latex-allergy

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team