ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำคืออะไร
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ หรือ hypoglycemia เป็นโรคอันตรายที่สามารถเกิดขึ้นได้ในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่รับประทานยาเพื่อเพิ่มปริมาณอินซูลินในร่างกาย
ผู้ที่ใช้ยารักษาโรคเบาหวานมากเกินไป อดอาหาร รับประทานอาหารน้อยกว่าปกติ หรื
อ ออกกำลังกายมากเกินกว่าปกติ สามารถเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้
น้ำตาลในเลือด ถูกเรียกอีกอย่างนึงว่า กลูโคส เราได้รับกลูโคสมาจากอาหารที่เรารับประทานเข้าไป และกลูโคสก็เป็นแหล่งพลังงานสำหรับร่างกายของเรา อาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตที่เราบริโภค เช่น ข้าว มันฝรั่ง ขนมปัง แผ่นแป้งตอติญ่า ( แป้งเม็กซิโก ) ซีเรียล ผลไม้ ผักชนิดต่าง ๆ และนม เป็นแหล่งที่อุดมไปด้วยกลูโคสที่ร่างกายต้องการ
หลังจากที่คุณรับประทานอาหารเหล่านี้ กลูโคสจะถูกดูดซึมเข้าไปในกระแสเลือด เพื่อที่จะเข้าไปยังเซลล์ต่าง ๆ และฮอร์โมนอินซูลินที่ผลิตโดยตับอ่อนนั้นจะช่วยให้เซลล์ต่าง ๆ สามารถนำกลูโคสไปใช้เป็นพลังงานได้
หากคุณรับประทานอาหารที่มีกลูโคสมากเกินกว่าที่ร่างกายของคุณต้องการ ร่างกายของคุณจะสะสมมันไว้ในในตับและกล้ามเนื้อต่าง ๆ หรือเปลี่ยนให้อยู่ในรูปของไขมันเพื่อที่จะเก็บไว้ใช้เมื่อร่างกายต้องการในภายหลัง
เมื่อร่างกายของคุณมีกลูโคสที่ไม่เพียงพอ ร่างกายของคุณก็จะทำงานไม่เป็นปกติ ในระยะสั้น ผู้ป่วยที่ไม่ได้ใช้ยาเพื่อเพิ่มระดับอิซูลินนั้นมีกลูโคสในร่างกายเพียงพอที่จะทำให้น้ำตาลในเลือดอยู่ในระดับปกติ และตับสามารถสร้างกลูโคสได้เมื่อร่างกายจำเป็นต้องใช้
อย่างไรก็ตาม สำหรับผู้ที่ใช้ยาเพิ่มระดับอินซูลินนั้น แม้ระดับน้ำตาลในเลือดจะลดลงเพียงแค่ช่วงสั้น ๆ ก็อาจสร้างปัญหาให้กับพวกเขาได้ หากน้ำตาลในเลือดลดลงไปต่ำกว่า 70 mg/dL ( มิลลิกรัม/ เดซิลิตร ) ผู้ป่วยควรจะได้รับการรักษาทันทีเพื่อไม่ให้เกิดอาการรุนแรงขึ้น
อาการของภาวะน้ำตาลในเลือดตำ่มีอะไรบ้าง
อาการของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำนั้นสามารถเกิดขึ้นได้อย่างกระทันหัน มีดังนี้:
- สายตาพร่ามัว
- หัวใจเต้นเร็ว
- อารมณ์แปรปรวน
- กระสับกระส่าย
- เหนื่อยโดยไม่มีสาเหตุ
- ผิวซีด
- ปวดหัว
- รู้สึกหิว
- สั่น
- เวียนหัว
- เหงื่อออก
- หลับยาก
- ชาตามผิวหนัง
- ไม่มีสมาธิ
- หมดสติ เป็นลมชัก ไม่รู้สึกตัว
หากผู้ที่ไม่ทราบว่าตัวเองมีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำแล้วมีอาการน้ำตาลลดลงโดยที่ไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจเป็นลม ชัก หรือหมดสติไม่รู้สึกตัวได้
การที่น้ำตาลลดลงต่ำมาก ๆ นั้นถือเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ หากคุณมีคนใกล้ชิดที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานและมีอาการเหล่านี้เล็กน้อยถึงปานกลาง คุณควรให้พวกเขารับประทานหรือดื่มคาร์โบไฮเดรตที่ย่อยง่าย 15 กรัมต่อวัน เช่น:
-
น้ำผลไม้ครึ่งแก้ว หรือโซดา
-
น้ำผึ้ง 1 ช้อนโต๊ะ
-
saltine cracker 4-5 แผ่น
-
ลูกกวาด 3-4 เม็ด หรือ กลูโคสแบบเม็ด
-
น้ำตาล 1 ช้อนโต๊ะ
หากผู้ป่วยมีอาการรุนแรง อย่างเช่น หมดสติ ให้ให้ยากลูคากอนและติดต่อหน่วยกู้ชีพฉุกเฉินทันที
ผู้ที่มีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ควรปรึกษาเเพทย์เพื่อที่จะได้รับยากลูคากอน และการป้อนอะไรก็ตามเข้าไปในปากของผู้ที่หมดสติอาจเป็นสาเหตุให้สำลักได้
สาเหตุของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
สาเหตุของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำนั้นสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย แต่โดยปกติแล้วจะเป็นผลข้างเคียงจากการรักษาโรคเบาหวาน
โรคเบาหวานและภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
โรคเบาหวานนั้นส่งผลต่อความสามารถในการใช้อินซูลินของร่างกาย อินซูลินนั้นเปรียบเสมือนกุญแจที่เปิดประตูให้กลูโคสเข้าสู่เซลล์เพื่อเป็นพลังงานของเซลล์นั้น ๆ
ผู้ป่วยโรคเบาหวานใช้การรักษาหลากหลายวิธีเพื่อที่จะช่วยให้ร่างกายใช้กลูโคสที่มีอยูในกระแสเลือด ยารับประทานที่ช่วยในการผลิตอินซูลินและการฉีดอินซูลินเข้าร่างกายเป็นวิธีรักษาที่ถูกใช้ด้วยเช่นกัน
น้ำตาลในเลือดอาจจะลดลงต่ำมากหากได้รับยาเพิ่มระดับอินซูลินที่มากเกินไป หรือเมื่อเราอดอาหาร เพื่อที่จะรับประมานอาหารมื้อหนักก็เป็นสาเหตุที่ทำให้น้ำตาลในเลือดลดลงเช่นกัน
การอดอาหาร รับประทานอาหารน้อยกว่าปกติ หรือรับประทานอาหารไม่ตรงเวลาแต่รับประทานยาในเวลาปกติก็สามารถเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้น้ำตาลในเลือดลดต่ำลงได้
การออกแรงที่มากเกินไปโดยทานอาหารไม่เพียงพออาจส่งผลให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้เช่นกัน
การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงเวลาที่คุณใช้ยาเพิ่มระดับอินซูลินเหล่านี้สามารถนำไปสู่ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้เช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อคุณดื่มแอลกอฮอล์แทนการรับประทานอาหาร เพราะเมื่อร่างกายพยายามที่จะกำจัดแอลกอฮอล์ออกไปทำให้การรักษาระดับน้ำตาลในเลือดนั้นแย่ลง
สาเหตุอื่น ๆ ของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
ถึงแม้คุณจะไม่ได้ป่วยเป็นโรคเบาหวาน คุณก็มีโอกาสที่จะมีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้เช่นกัน สาเหตุเหล่านั้นได้แก่:
-
ยาบางชนิด เช่น ควินิน ( ยาต้านมาลาเรีย)
-
โรคบางโรค เช่น ไวรัสตับอักเสบ หรือ โรคไต
-
เนื้องอกที่ทำให้ผลิตอินซูลินมากเกินไป
-
โรคระบบต่อมไร้ท่อ เช่น ภาวะต่อมหมวกไตบกพร่อง
ปฏิบัติบัติตัวอย่างไรเมื่อมีภาวะนำ้ตาลในเลือดต่ำ
รับประทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดลดต่ำลง หากคุณป่วยเป็นโรคเบาหวานอยู่ ควรที่จะมีของว่างที่มีคาร์โบไฮเดรตสูงติดตัวอยู่เสมอ
สถาบันโรคเบาหวานแห่งสหรัฐอเมริกาแนะนำว่าของว่างที่ผ้ป่วยเบาหวานควรจะมีติดตัวไว้นั้นควรมีปริมาณของคาร์โบไฮเดรตอย่างน้อย 15 กรัม เช่น:
-
กราโนล่าบาร์
-
ผลไม้สด หรือ แห้ง
-
น้ำผลไม้
-
ขนมปัง
-
คุ้กกี้
หากน้ำตาลในเลือดลดต่ำลง คุณสามารถรับประทานกลูโคสชนิดเม็ดเพื่อเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือดได้อย่างรวดเร็ว ซึ่งาสามารถหาซื้อได้โดยที่ไม่ต้องมีใบสั่งยาจากแพทย์ ผู้ป่วยจำเป็นต้องดูปริมาณของคาร์โบไฮเดรตแต่ละเม็ดว่าอยู่ที่ 15-20 กรัมหรือไม่ก่อนที่จะรับประทาน
ตรวจเลือดดูอีกครั้งหลังจากที่รับประทานยาไปแล้วประมาณ 15 นาที หากระดับน้ำตาลยังไม่เพิ่มขึ้น ให้ทานคาร์โบไฮเดรตไปอีก 15 หรือทานยาไปอีก 1 เม็ด ทำซ้ำเรื่อย ๆ จนกว่าระดับน้ำตาลในเลือดจะเพิ่มขึ้น
หากคุณต้องรับประทานอาหารช้ากว่าปกติ ให้ทานของว่างไปก่อนหลังจากเกิดอาการน้ำตาลในเลือดต่ำ แต่ก็อย่าทานมากไปเช่นกัน เพราะนั่นอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงเกินไปได้
ภาวะแทรกซ้อนของภาวะนำ้ตาลในเลือดต่ำ
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำเกิดขึ้นได้กับผู้ป่วยโรคเบาหวานที่กำลังรับประทานยา เช่น อินซูลิน หรือยารับประทานบางชนิดที่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง อย่างไรก็ตาม ยังสามารถเกิดขึ้นได้ในผู้ที่ไม่เป็นโรคเบาหวานด้วยเหตุผลหลายประการ ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอาจมีตั้งแต่ระดับเล็กน้อยไปจนถึงรุนแรง และอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ได้แก่:- อาการทางระบบประสาท : ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอาจทำให้เกิดอาการทางระบบประสาทได้หลายอย่าง รวมถึงความสับสน หงุดหงิด วิตกกังวล อาการสั่น มีสมาธิลำบาก มองเห็นไม่ชัด และแม้แต่อาการชักในกรณีที่รุนแรง
- การรับรู้บกพร่อง : ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำเป็นเวลานานหรือรุนแรงสามารถนำไปสู่ความผิดปกติทางสติปัญญาและส่งผลต่อความสามารถในการคิดอย่างชัดเจน ประมวลผลข้อมูล และการตัดสินใจของบุคคล
- การสูญเสียสติ : ในกรณีที่รุนแรงภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอาจทำให้บุคคลหมดสติได้ สิ่งนี้น่ากังวลอย่างยิ่งหากเกิดขึ้นในขณะที่บุคคลนั้นทำกิจกรรมต่างๆ เช่น การขับรถหรือการใช้เครื่องจักรกลหนัก
- ผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด : ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอาจทำให้อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น (หัวใจเต้นเร็ว) และอาการใจสั่น ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอย่างรุนแรงยังสามารถนำไปสู่ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (จังหวะการเต้นของหัวใจผิดปกติ)
- การบาดเจ็บทางร่างกาย : เนื่องจากอาการต่างๆ เช่น สับสน อ่อนแรง และสูญเสียการประสานงาน บุคคลที่ประสบภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำจึงมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นที่จะเกิดอุบัติเหตุและการบาดเจ็บ
- คุณภาพชีวิตที่ลดลง : ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำบ่อยครั้งอาจส่งผลเสียต่อคุณภาพชีวิตของแต่ละบุคคล โดยทำให้เกิดความวิตกกังวลเกี่ยวกับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และนำไปสู่ความกลัวที่จะทำกิจกรรมที่อาจทำให้น้ำตาลในเลือดต่ำ
- การตอบสนองต่อการกำกับดูแล : เพื่อตอบสนองต่อภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ร่างกายจะปล่อยฮอร์โมน เช่น อะดรีนาลีน (อะดรีนาลีน) เพื่อเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือด เมื่อเวลาผ่านไป ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำซ้ำๆ อาจนำไปสู่การตอบสนองต่อการควบคุมที่ไม่ชัดเจน ทำให้ร่างกายเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือดเพื่อตอบสนองต่อระดับน้ำตาลในเลือดต่ำได้ยากขึ้น
นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา
-
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hypoglycemia/symptoms-causes/syc-20373685
-
https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/preventing-problems/low-blood-glucose-hypoglycemia
-
https://www.nhs.uk/conditions/low-blood-sugar-hypoglycaemia/
เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team