ไอเป็นเลือด (Hemoptysis) : อาการ สาเหตุ การรักษา วิธีป้องกันการ

20.04.2567

ไอเป็นเลือด (Hemoptysis) คือการที่ผู้ป่วยได้ไอ ออกมาแล้วมีเลือดสำลักหรือเจอปนมาในน้ำลายหรือเสมหะ เมื่อไอแล้วเห็นเลือดปนออกมาด้วยย่อมเป็นสิ่งที่น่าตกใจไม่ว่าจะเป็นเลือดนั้นจะเป็นปริมาณเล็กน้อยหรือมาก และการไอเป็นเลือดมักเป็นตัวบ่งชี้ถึงอาการของโรคของโรคได้ ความร้ายแรงของอาการขึ้นอยู่กับปริมาณของเลือดและระยะเวลาที่ไอเป็นเลือด เจ็บหน้าอกซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่ควรละเลย Hemoptysis คือภาวะไอเป็นเลือด ซึ่งเวลาที่ผู้ป่วยไอจะมีเลือดปนออกมาด้วย และเลือดที่ปนมาอาจมาจากจมูก ลำคอ ทางเดินหายใจส่วนบนหรือปอด ไอเป็นเลือด (Hemoptysis)

เมื่อที่ควรไปพบแพทย์หรือไปโรงพยาบาล

สิ่งสำคัญ เมื่อใดก็ตามที่คุณมีอาการไอปนเลือดต้องติดต่อแพทย์ของคุณทันทีเนื่องจากอาการไอเป็นเลือดอาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคระบบทางเดินหายใจร้ายแรง ควรไปพบแพทย์ทันทีหากมีอาการเหล่านี้

คุณกระอักเลือดออกมาซึ่งหากะประมาณได้สักประมาณ 2-3ช้อนชา
นอกจากนี้ยังมีเลือดปนออกมาในปัสสาวะหรืออุจจาระของผู้ป่วย
มีอาการเจ็บหน้าอกเวียนศีรษะ มีไข้ ปวดศีรษะหรือหายใจถี่
หากผู้ป่วยเริ่มไอ เป็นเลือดหลังจากการได้รับบาดเจ็บหรือโดนกระแทกที่หน้าอก

สาเหตุของการไอเป็นเลือด

อาการนี้อาจเกิดจากปัญหาต่าง ๆ มากมาย ตั้งแต่อาการการระคายเคืองในลำคอจนถึงโรคมะเร็งปอด แต่สาเหตุส่วนใหญ่ไม่รุนแรงและไม่ร้ายแรง เมื่อบุคคลมีอาการป่วยที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินหายใจ หรือมีอาการไอรุนแรงสิ่งนี้อาจทำให้ระบบทางเดินหายใจระคายเคืองและอาจทำให้พวกมีเลือดปนออกมาเมื่อไอ นอกจากนี้การติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ โรคหอบหืดและโรคปอดอุดตันเรื้อรัง (COPD) เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของไอเป็นเลือด และมีแนวโน้มว่าจะมีผู้ป่วยโรคมะเร็งปอดมะเร็งหลอดลมอักเสบหรือปอดบวม อย่างไรก็ตามสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของการไอเป็นเลือดคือวัณโรคนั้นเอง สาเหตุบางอย่างที่อาจทำให้เกิดอาการไอเป็นเลือด สิ่งเหล่านี้ต้องการการรักษาพยาบาลทันที ตัวอย่างรวมถึง

ได้รับบาดเจ็บที่หน้าอก
สูดดมสารเคมีเข้าไปจำนวนมาก
บาดเจ็บที่หลอดเลือดแดงในปอด
โรคปอดเรื้อรัง
โรคมะเร็งปอด
ลิ่มเลือดในปอด
วัณโรค

วิธีป้องกันการไอเป็นเลือด

การไอเป็นเลือดเป็นอาการของโรคสภาพหรือความเจ็บป่วย การเพิกเฉยต่ออาการอาจทำให้ต้นเหตุของอาการแย่ลง การป้องกันจึงอยู่ที่การจัดการกับปัญหาและได้รับการรักษาที่เหมาะสม การเลิกสูบบุหรี่ (หรือไม่เริ่ม) รวมถึงการหลีกเลี่ยงกิจกรรมกลางแจ้งเมื่อมีมลภาวะและหมอกควันสูง หากคุณไม่เพิกเฉยต่ออาการไออย่างต่อเนื่องมันสามารถช่วยป้องกันอาการนี้ได้เช่นกัน

วิธีรักษาอาการ

จะขึ้นอยู่กับสาเหตุการไอเป็นเลือดสามารถรักษาได้หลายวิธี หากการระคายเคืองคอง่ายเนื่องจากการไอมากเกินไปสามารถใช้คอร์เซ็ตและยาระงับอาการไอที่มีขายตามท้องตลาด แพทย์จะตรวจสอบหน้าอกและปอดของคุณและมักจะเริ่มต้นด้วยการเอ็กซ์เรย์ทรวงอก และอาจทำการทดสอบต่อไปนี้:

bronchoscopy (เพื่อดูภายในปอดด้วยกล้องส่องสว่าง)
CT scan (เพื่อให้เห็นภาพตัดขวางของหน้าอก)
complete blood count (ตรวจสอบความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดเพื่อหาความผิดปกติของโรค)
lung biopsy (เพื่อตรวจสอบชิ้นส่วนของเนื้อเยื่อจากปอด)
lung VQ scan (เพื่อประเมินการไหลเวียนของเลือดและการไหลเวียนของอากาศสู่ปอด)
pulmonary angiography (เพื่อประเมินการไหลเวียนของเลือดในปอด)
sputum culture (การค้นหาสิ่งที่ทำให้เกิดการติดเชื้อ)
pulse oximetry (เพื่อตรวจสอบระดับออกซิเจนในเลือด)

การทดสอบเหล่านี้จะใช้เพื่อระบุหรือแยกแยะโรคหรือโรคต่าง ๆ ที่เป็นสาเหตุให้ผู้ป่วยไอเป็นเลือด ในการรักษาจะต้องทำการหยุดเลือดก่อนโดยเฉพาะอย่างยิ่งในปริมาณที่มากและเพื่อรักษาสาเหตุที่สำคัญ หากมีการติดเชื้อเป็นสาเหตุแพทย์อาจจะให้ยา ในกรณีที่มีเลือดออกรุนแรงคุณจะต้องเข้าโรงพยาบาล แพทย์อาจทำ embolization endovascular เพื่อที่จะหยุดเลือด ส่วนขั้นตอนการผ่าตัดหรืออื่น ๆ อาจมีความจำเป็นขึ้นอยู่กับสาเหตุ เลือดที่มาจากปอดหรือทางเดินหายใจมักจะปรากฏฟอง นี่เป็นเพราะมันผสมกับอากาศและเมือกในปอด สีของเลือดจะมีลักษณะเหมือนสีสนิม จนถึงสีแดงสด เมือกอาจปนเปื้อนด้วยเลือด หรืออาจจะมีเส้นเลือดผสมกับเมือก

สิ่งที่ควรกินและสิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง

ความเครียดจากการทำงานตามตารางเวลาที่วุ่นวายสามารถนำไปสู่การเลือกรับประทานอาหารที่ไม่ดี และบางครั้งการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพก็พูดง่ายกว่าทำ โดยทั่วไปแนะนำให้รับประทานอาหารที่อุดมด้วยธัญพืชเต็มเมล็ด ผลไม้และผัก ไขมันต่ำ น้ำตาลและเกลือที่เพิ่มเข้ามา (โซเดียม) การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการกินอย่างค่อยเป็นค่อยไปสามารถนำไปสู่ผลลัพธ์ในเชิงบวกในระยะยาว การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้รวมถึง:

เพิ่มการบริโภคผักและผลไม้ – ผักและผลไม้สีเขียวเข้มและใบสีส้มเป็นแหล่งวิตามินและแร่ธาตุที่ดีมาก นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งไฟเบอร์ที่ดีซึ่งช่วยเรื่องสุขภาพของลำไส้
เพิ่มการบริโภคธัญพืชไม่ขัดสี – ทำให้ครึ่งหนึ่งของการบริโภคธัญพืชของคุณมาจากข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เลย์ โฮลวีต รำข้าว ข้าวกล้อง หรือพาสต้า เป็นวิธีที่ดีในการอิ่มท้อง ลดคอเลสเตอรอล และทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดคงที่
การเปลี่ยนไปใช้ผลิตภัณฑ์นมไขมันต่ำ – นมพร่องมันเนยหรือชีสไขมันต่ำเป็นแหล่งวิตามินและแร่ธาตุที่ดี รวมทั้งแคลเซียมโดยไม่มีไขมันที่ไม่จำเป็น หากคุณไม่ดื่มนม ให้มองหาแหล่งแคลเซียม อื่นๆ เช่น ผักกาดแก้ว ส้ม และอัลมอนด์
เลือก การอบ ต้ม หรือย่างแทนการทอด – ในการปรุงอาหารเนื้อสัตว์ไม่ติดมัน เช่น เนื้อไก่และปลา ให้หลีกเลี่ยงการทอดหรือใช้เกรวี่ ซอส และท็อปปิ้งหนักๆ ซึ่งเต็มไปด้วยแคลอรี
รับประทานอาหารที่ปราศจากเนื้อสัตว์ในระหว่างสัปดาห์ – ใส่ถั่วเมล็ดแห้ง ถั่ว และเมล็ดพืชลงในเมนูของคุณ ถั่วเมล็ดแห้งเป็นแหล่งโปรตีนที่ดีเยี่ยมมีไฟเบอร์สูงและไขมันต่ำ และไม่มีคอเลสเตอรอล
การเลือก ‘ไขมันดี’ บ่อยกว่า ‘ไขมันเลว’ เช่น ไขมันที่ได้จากมะกอกหรือน้ำมันคาโนลา หลีกเลี่ยงการใช้เนย เนยขาว และไขมันเลวอื่นๆ
การลด ขนาดของชิ้นส่วน การเรียนรู้ที่จะอ่านฉลากและหลีกเลี่ยง “อาหารว่างง่าย ๆ” – อาหารที่มีไขมันสูงมักให้คุณค่าทางโภชนาการต่ำถึงศูนย์ คำนึงถึงขนาดอาหาร ของคุณ และระวังแหล่งที่มาของแคลอรี่หรือน้ำตาลส่วนเกินที่ซ่อนอยู่ เช่น น้ำผลไม้แก้วใหญ่หรือน้ำอัดลม

สิ่งสำคัญคือต้องทำตามความเป็นจริงและไม่ตั้งเป้าหมายสูงเกินไป เลือกทางเลือกที่ดีต่อสุขภาพเล็กน้อยในระหว่างมื้ออาหารทุกมื้อ และกำหนดจังหวะของคุณเองเพื่อแนะนำการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ เป็นเรื่องปกติที่จะกินเค้กสักชิ้นในงานปาร์ตี้ แต่อย่าลืมชดเชยด้วยผักสดในมื้อต่อไปของคุณ บางครั้งอาจเป็นเรื่องยากที่จะทำตามแผนที่วางไว้เมื่อคุณออกไปทานอาหารนอกบ้าน แต่มีวิธีหลีกเลี่ยงการกินมากเกินไปหรือเลือกอาหารที่อาจไม่เหมาะกับคุณ เมื่อรับประทานอาหารนอกบ้าน อย่าลืม:

แบ่งสัดส่วนของคุณให้เล็กเข้าไว้ – หลีกเลี่ยงคอมโบ XL หรือชุดอาหารที่ทำให้น้ำหนักเกิน
หลีกเลี่ยงอาหารทอดหรือสั่งขนาดเล็ก – ของว่างอบเช่นเพรทเซิลมีไขมันต่ำ
พยายามกินช้าๆ และถ้าทำได้ ให้นำอาหารครึ่งหนึ่งกลับบ้านเพื่อรับประทานในภายหลัง
ระวัง “สมูทตี้เพื่อสุขภาพ” เพราะใส่น้ำตาลเยอะ
หลีกเลี่ยงเครื่องปรุงที่มีไขมันสูง เช่น มายองเนสหรือซอสมะเขือเทศ เลือกมัสตาร์ดแทนซึ่งมีแคลอรีต่ำ
ถามว่าสามารถเตรียมอาหารธัญพืชได้หรือไม่
เลือกน้ำสลัดที่อยู่ด้านข้าง วิธีนี้ทำให้คุณสามารถควบคุมปริมาณที่ใช้ได้ คุณค่าทางโภชนาการของสลัดจะหายไปหากคุณใช้น้ำสลัดที่มีแคลอรีสูงมากเกินไป
เลือกเนื้อไม่ติดมัน งดชีส หรือเลือกชีสไขมันต่ำหากมี

ธาตุเหล็ก วิตามิน และอาหารเสริม

ผู้ที่เป็นโรคเลือดออกจำเป็นต้องรักษาปริมาณเลือดและการผลิตเซลล์เม็ดเลือดให้เป็นปกติ สารอาหารหลักที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเม็ดเลือดแดง ได้แก่ ธาตุเหล็ก โปรตีน ทองแดง วิตามินซี วิตามินบี 12 วิตามินบี 6 และกรดโฟลิก วิตามินอีมีส่วนในการสร้างเม็ดเลือดแดงเช่นกัน แต่สามารถเพิ่มความเสี่ยงของการมีเลือดออกในปริมาณสูง . หากคุณกำลังพิจารณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ควรหารือเกี่ยวกับทางเลือกของคุณกับแพทย์ของคุณก่อนที่จะรับประทานอาหารเสริมใดๆ เนื่องจากอาหารเสริมบางชนิดอาจเพิ่มแนวโน้มเลือดออกหรือการจับตัวเป็นก้อนในลักษณะเดียวกับแอสไพรินหรือยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ อาหารเสริมบางชนิด เช่น วิตามินอี น้ำมันปลา ใบแปะก๊วย โบรมีเลน เมล็ดแฟลกซ์ กระเทียม หรือขิง อาจจำเป็นต้องหลีกเลี่ยง

นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา

https://www.healthdirect.gov.au/haemoptysis-coughing-up-blood
https://www.mayoclinic.org/symptoms/coughing-up-blood/basics/causes/sym-20050934
https://www.webmd.com/lung/coughing-up-blood
https://www.uclahealth.org/lungcancer/coughing-up-blood-hemoptysis

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team