อาการหายใจไม่อิ่ม (Dyspnea) : อาการ สาเหตุ การรักษา

ภาวะหายใจไม่อิ่ม (Dyspnea) เป็นอาการที่ภาษาทางการแพทย์เรียกว่า อาการหายใจไม่อิ่ม การหายใจถี่นั้นเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพที่ตามมา ซึ่งมักจะเกี่ยวกับโรคหัวใจหรือโรคปอด(lung disease) ซึ่งจะพบอาการหายใจไม่อิ่มนี้ได้ในการที่ออกกำลังกายหนักเกินไป

อาการโรคหายใจไม่อิ่ม

อาการหลักของโรคหายใจไม่อิ่มนั้นเกิดจากการหายใจที่ไม่สะดวก ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นในเวลา 1หรือ 2 นาทีหลังจากที่ทำกิจกรรมหนักมา หรืออาจกลายเป็นปัญหาสุขภาพที่เรื้อรังมานาน คุณอาจจะรู้สึกว่าหายใจไม่เต็มปอดตลอดเวลา ซึ่งถ้าเป็นกรณีที่ร้ายแรงมาก คุณอาจมีอาการแน่นหน้าอก ซึ่งก็เป็นสาเหตุที่ทำให้มีอาการของโรคหายใจไม่อิ่มได้เช่นกัน

อาการหายใจไม่อิ่มที่เกิดจากการออกกำลังกายที่หนักเกินไปนั้นเป็นเรื่องที่สามารถเข้าใจได้ แต่อย่างไรก็ตาม หากมีอาการเหล่านี้ ควรพบแพทย์โดยทันที:

• คุณเริ่มหายใจไม่ออกหลังจากที่คุณทำกิจกรรมเคยทำ โดยที่ไม่มีปัญหาอะไรมาก่อนเลย
• คุณเริ่มอาการหายใจไม่อิ่มโดยที่ไม่มีสาเหตุใดมาก่อน
• คุณหายใจเร็วกว่าปกติที่คุณเคยเป็น หลังจากที่คุณออกกำลังกาย

สาเหตุอาการหายใจไม่อิ่ม

หากคุณเคยวิ่งหรือแข่งขันว่ายน้ำมาก่อน คุณก็จะรู้ว่าอาจจะใช้เวลาสักครู่ในการหายใจ คุณอาจมีปัญหาว่าออกซิเจนในลมหายใจไม่พอที่จะตอบสนองต่อความต้องการของร่างกายและจะรู้สึกเหนื่อยมากขึ้น ซึ่งถ้าคุณเป็นคนที่แข็งแรงมากพอ การหายใจของคุณจะผ่อนคลายอย่างรวดเร็ว โดยที่จะกลับมาหายใจได้ปกติเพียงไม่กี่นาที

การออกกำลังกายมักจะเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดอาการหายใจไม่อิ่มเพียงในเวลาอันสั้น ซึ่งคุณอาจมีอาการหายใจไม่อิ่มเพียงชั่วคราว หากอยู่ในที่สูงและมีออกซิเจนที่อาจไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายของคุณ เช่น ยอดเขาที่สูงชัน หากคุณต้องไปปีนเขาในระดับที่สูงนั้น ควรปรึกษาแพทย์เสียก่อน เพื่อตรวจให้แน่ใจว่าคุณมีสุขภาพที่แข็งแรงพอที่จะปีนเขาได้ 

อาการหายใจไม่อิ่มที่เกิดจากโรคต่างๆนั้นอาจครอบคลุมถึงความกังวลที่มีต่อสุขภาพในวงกว้าง ขณะที่ควรได้รับการประเมินโดยแพทย์ อาการที่ทำให้เกิดการหายใจไม่อิ่มนั้น มีดังต่อไปนี้:

• โรคหัวใจล้มเหลว
• ความดันโลหิตต่ำ
• โรคปอดอักเสบ
• ลิ่มเลือดอุดตันในปอด (มีลิ่มเลือดอยู่ในปอด)
• ก๊าซคาร์บอนโมน็อกไซด์เป็นพิษ
• ความเครียดหรือความวิตกกังวล

คุณอาจจะพบอาการหายใจไม่อิ่ม เพราะมีเศษอาหารหรือสิ่งแปลกปลอมเข้ามาในทางเดินหายใจ การบาดเจ็บที่เสียเลือดมากอย่างรวดเร็วหรือที่เป็นอันตรายต่อปอด ก็สามารถทำให้คุณเกิดการหายใจไม่อิ่มได้เหมือนกัน

อาการหายใจไม่อิ่มในระยะสั้นไม่ใช่อาการที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน แต่เมื่อเวลาผ่านไป 4 สัปดาห์ก็สามารถเป็นปัญหาที่เรื้อรังได้ ตัวอย่างอาการหายใจไม่อิ่มแบบเรื้อรัง มีดังนี้:

• โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง(COPD) ที่รวมถึงโรคถุงลมโป่งพองและโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
• โรคเยื่อหุ้มปอดผิดปกติ (แผลเป็นในเนื้อเยื่อปอด)
• ร่างกายไม่ค่อยแข็งแรง
• ความอ้วน(diabesity)
• โรคหัวใจ

โรคหอบหืด(ashma)อาจเป็นได้ทั้งในระยะที่เรื้อรังหรือในระยะสั้นก็ได้ ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับลักษณะอาการของคุณและความพร้อมในการใช้ยาพ่น เพื่อที่จะได้รักษาได้ทันท่วงที หากคุณเป็นโรคหอบหืด ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับอาการของคุณเพื่อหาทางป้องกันปัญหาการหายใจที่ตามมาในภายหลังได้

ตัวเลือกการรักษาอาการหายใจไม่อิ่ม

การรักษาอาการหายใจไม่อิ่มนั้น มักจะรักษาที่สาเหตุของอาการที่พบเห็น

การฟื้นฟูสมรรถภาพของปอด

โรคปอดอุดกั้นเรื้อรังและปัญหาโรคปอดอื่นๆต้องการให้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านปอดนั้นดูแลเรื่องปอดและระบบทางเดินหายใจเป็นกรณีพิเศษ คุณอาจต้องมีออกซิเจนแบบพกพาเพื่อให้คุณหายใจได้โดยที่ไม่อึดอัด การฟื้นฟูสมรรถภาพของปอดก็ช่วยอาการหายใจไม่อิ่มได้เหมือนกัน ซึ่งเป็นโปรแกรมที่ช่วยดูแลในเรื่องของการออกกำลังกายภายใต้การดูของแพทย์และให้ความรู้เกี่ยวกับเทคนิคการหายใจเพื่อให้คุณเอาชนะโรคปอดให้ได้

การรับประทานอาหารและการออกกำลังกาย

หากคุณมีความอ้วนและการออกกำลังกายอยู่ในระดับต่ำ ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้คุณมีอาการหายใจไม่อิ่มได้ การรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพและออกกำลังกายเป็นประจำ หากคุณมีอาการป่วยหรือคุณต้องรับประทานยาที่ทำให้คุณทำกิจกรรมได้ในเวลาอันจำกัด ควรปรึกษาแพทย์ เพื่อการเริ่มต้นการออกกำลังกายให้เป็นกิจวัตรประจำวันที่ปลอดภัยสำหรับคุณ

การฟื้นฟูสมรรถภาพของหัวใจ

สาเหตุการหายใจไม่อิ่มที่เกี่ยวข้องกับหัวใจนั้น จะได้รับการรักษาโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชายด้านโรคหัวใจ หากคุณมีอาการโรคหัวใจล้มเหลวอยู่ด้วยแล้ว แสดงว่าหัวใจของคุณนั้นอ่อนแอมากเกินไปที่จะสูบเลือดรับออกซิเจนเข้ามา เพื่อให้เพียงพอต่อร่างกาย อาการหายใจไม่อิ่มนั้นเป็นหนึ่งในอาการหลักของโรคหัวใจล้มเหลว ซึ่งการฟื้นฟูสมมรถภาพของหัวใจนั้นช่วยจัดการในเรื่องของโรคหัวใจล้มเหลวและอาการโรคหัวใจอื่น บางกรณีนั้นเกิดอาการโรคหัวใจล้มเหลวฉับพลัน ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจมาช่วยในการหายใจ เพื่อสูบฉีดออกซิเจนเข้าสู่หัวใจที่กำลังอ่อนแอ

การป้องกันอาการหายใจไม่อิ่ม

การป้องกันอาการหายใจไม่อิ่มนั้นหมายความว่าต้องหลีกเลี่ยงสิ่งที่จะทำให้เกิดอาการดังกล่าว ซึ่งปัจจัยที่ทำให้เสี่ยงมากที่สุดคือ การสูบบุหรี่ ถ้าคุณสูบบุหรี่อยู่ ให้คุณปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านการเลิกบุหรี่ ซึ่งเป็นสิ่งที่ดีและการรักษาที่มีประสิทธิภาพมากมายที่ทำให้คุณนั้นเลิกบุหรี่ได้ ซึ่งก็ยังไม่สายเกินไป ที่จะทำให้ปอดและหัวใจของคุณกลับมาดีขึ้นได้ดังเดิม หลังจากที่คุณเลิกสูบบุหรี่ไปแล้ว 

มลพิษทางอากาศและสารเคมีในอากาสนั้น ก็เป็นสาเหตุหลักในอาการหายใจไม่อิ่ม ซึ่งหากคุณทำงานในสภาพแวดล้อมที่มีสิ่งเหล่านี้อยู่ คุณก็ควรใส่หน้ากากอนามัยเพื่อป้องกันสารเคมีที่จะเข้ามาในปอดของคุณ และตรวจสอบให้แน่ใจว่าที่ทำงานของคุณมีการระบายอากาศได้ดี

การรักษาน้ำหนักตัวให้คงที่นั้น ช่วยให้คุณหลีกเลี่ยงปัญหาสุขภาพได้ หากคุณต้องการลดน้ำหนัก ควรปรึกษาแพทย์ เพื่อให้แพทย์แนะนำการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การปรับเปลี่ยนนิสัยการรับประทานอาหาร ก็จะทำให้คุณไม่มีปัญหาสุขภาพได้แล้ว

สถิติผู้มีอาการหายใจไม่อิ่ม

สถิติได้มาจากงานวิจัยของโรงพยาบาลจิตเวชขอนแก่นราชนครินทร์ ชื่องายวิจัย เรื่องผลการผ่อนคลายกล้ามเนื้อต่ออาการหายใจไม่อิ่มและความวิตกกังวลของผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ซึ่งได้นำผู้ป่วยนอก ในคลินิกอายุรกรรม โรงพยาบาลจังหวัดพังงา เป็นจำนวน 20 ราย ซึ่งได้ติดตามการวิจัยถึง 8 สัปดาห์ และเก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับอาการหายใจไม่อิ่มและความวิตกกังวลทุก 2 สัปดาห์  โดยมีการฝึกผ่อนคลายกล้ามเนื้อวันละ 1 ครั้ง 5 วัน/สัปดาห์ ผลการวิเคราะห์ความแตกต่างของอาการหายใจไม่อิ่มและความวิตกกังวลก่อน และหลังการฝึกผ่อนคลายกล้ามเนื้อด้วยการทดสอบเฟรดแมน พบว่าอาการดังกล่าวได้หายไปหลังการฝึกผ่อนคลายกล้ามเนื้อโดยมีเลขทางสถิติที่ระดับ 0.001 ซึ่งแสดงว่าการผ่อนคลายกล้ามเนื้อสามารถลดอาการหายใจไม่อิ่มและความวิตกกังวลได้

นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา

https://www.mayoclinic.org/symptoms/shortness-of-breath/basics/definition/sym-20050890

https://www.webmd.com/lung/shortness-breath-dyspnea

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK357/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499965/

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team