ผื่นแพ้ยา (Drug Rash) : อาการ สาเหตุ การรักษา

อะไรคือผื่นแพ้ยา?

สาเหตุของผื่นแพ้ยา

• ยานั้นๆ เป็นสารก่อภูมิแพ้
• การสะสมของยาที่ทำให้เกิดความเป็นพิษต่อผิวหนัง
• ยาทำให้ผิวไวต่อแสงแดดมากขึ้น
• ปฏิกิริยาของยาสองตัวขึ้นไป

• การติดเชื้อไวรัส และการรับประทานยาปฏิชีวนะ
• ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เนื่องจากยา
• โรคมะเร็ง

อาการผื่นแพ้ยา

ผื่นแพ้จำนวนมาก

• เพนิซิลลิน
• ซัลฟา
• เซฟาโลสปอริน
• ยาต้านอาการชัก
• อัลโลพูรินอล

ผื่นลมพิษ

• ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs)
• ยายับยั้ง ACE
• ยาปฏิชีวนะโดยเฉพาะเพนิซิลลิน
• ยาชาทั่วไป

ผิวไหม้

• ยาปฏิชีวนะบางชนิดรวมถึงเตตราไซคลีน
• ยาซัลฟา
• ยาต้านเชื้อรา
• ยาแก้แพ้
• Retinoids เช่น Isotretinoin
• ยาสแตติน
• ยาขับปัสสาวะ
• ยา NSAID บางตัว

ผื่นแพ้ทั่วร่างกาย

• ยาซัลฟา
• ยาเพนิซิลลิน
• ยาต้านอาการชัก
• ยาคลอโรฟอร์ม
• ยาอัลโลพูรินอล
• ยาไอโซเนียซิด 

สตีเว่น จอห์นสัน ซินโดรม (SJS) และผื่นแพ้ยาชนิดรุนแรงมาก(TEN)

• SJS เกิดขึ้นน้อยกว่า 10% ของพื้นที่ร่างกาย
• TEN เกิดมากกว่า 30% ของพื้นที่ร่างกาย

• ยาซัลฟา
• ยาต้านอาการชัก
• ยา NSAID บางตัว
• ยาอัลโลพูรินอล
• ยาเนวิราพีน

เนื้อร้ายจากยาต้านทานการแข็งตัวของเลือด

ปฏิกิริยาของยากับผื่นแพ้ยาชนิดรุนแรง (DRESS)

• ไข้
• ต่อมน้ำเหลืองบวม
• ใบหน้าบวม
• ปวดแสบปวดร้อน และคันตามผิวหนัง
• ไข้หวัดใหญ่
• อวัยวะภายในเสียหาย

• ยากันชัก
• ยาอัลโลพูรินอล
• ยาอะบาคาเวียร์
• ยามิโนไซโคลไลน์
• ยาซัลฟาซาลาซีน
• ยายับยั้งโปรตอนปั๊ม

วิธีการรักษาผื่นแพ้ยา

สิ่งที่ควรทำและไม่ควรทำเมื่อเกิดผื่นแพ้ยา

สิ่งที่ต้องทำ:

• หยุดรับประทานยา : หากคุณสงสัยว่ามียาตัวใดที่ทำให้เกิดผื่นขึ้น ให้หยุดรับประทานทันที อย่างไรก็ตาม อย่าหยุดยาโดยไม่ปรึกษากับแพทย์ก่อน
• ไปพบแพทย์ : ติดต่อผู้ให้บริการทางการแพทย์ของคุณหรือไปที่ศูนย์ดูแลด่วนหากผื่นรุนแรง เจ็บปวด หรือแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว หากคุณหายใจลำบาก หน้า ริมฝีปาก ลิ้น หรือคอบวม ให้รีบพบแพทย์โดยด่วน เพราะอาจบ่งบอกถึงอาการแพ้อย่างรุนแรงได้
• รักษาพื้นที่ให้สะอาดและแห้ง : ล้างบริเวณที่ได้รับผลกระทบเบา ๆ ด้วยสบู่อ่อน ๆ และน้ำ ซับให้แห้งด้วยผ้าสะอาด หลีกเลี่ยงการขัดถูที่ผดผื่น เพราะอาจทำให้อาการระคายเคืองแย่ลงได้
• ใช้การประคบเย็น : หากผื่นคันหรือทำให้รู้สึกไม่สบาย คุณสามารถประคบเย็นกับบริเวณที่ได้รับผลกระทบเพื่อช่วยลดอาการคันและอักเสบ
• ใช้ครีมที่จำหน่ายหน้าเคาน์เตอร์ : ครีมไฮโดรคอร์ติโซนที่จำหน่ายหน้าเคาน์เตอร์อาจช่วยลดอาการคันและรอยแดงได้ อย่างไรก็ตาม จำเป็นต้องตรวจสอบกับผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพของคุณก่อนที่จะใช้ยาหรือครีมใหม่ ๆ
• รักษาความชุ่มชื้น : ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อให้ร่างกายชุ่มชื้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากผื่นทำให้ผิวแห้งและระคายเคือง

สิ่งที่ไม่ควรทำ:

• อย่าเพิกเฉยต่อผื่น : แม้ว่าผื่นจะดูไม่รุนแรง แต่อย่าเพิกเฉยโดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเป็นยาใหม่ที่คุณเพิ่งเริ่มใช้ ผื่นจากยาบางชนิดสามารถลุกลามอย่างรวดเร็วและรุนแรงได้
• อย่าเกาที่ผื่น : การเกาที่ผื่นอาจทำให้อาการระคายเคืองแย่ลงและเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อ
• หลีกเลี่ยงการวินิจฉัยและการรักษาด้วยตนเอง : แม้ว่าครีมที่จำหน่ายหน้าเคาน์เตอร์อาจช่วยรักษาอาการต่างๆ ได้ แต่สิ่งสำคัญคือต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้องและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม
• อย่ากลับมาใช้ยาอีก : หากคุณสงสัยว่ายาบางตัวทำให้เกิดผื่น อย่าเริ่มยาใหม่โดยไม่ปรึกษาผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพของคุณ พวกเขาอาจต้องหายาทางเลือกสำหรับอาการของคุณ
• หลีกเลี่ยงเสื้อผ้ารัดรูป : เสื้อผ้าที่คับแน่นสามารถเสียดสีกับผื่นและทำให้อาการระคายเคืองแย่ลง เลือกใช้เสื้อผ้าที่หลวมและระบายอากาศได้ดีเพื่อลดการเสียดสี
• ห้ามใช้น้ำร้อน : น้ำร้อนจะทำให้ผิวหนังระคายเคืองได้ ใช้น้ำอุ่นเมื่อล้างบริเวณที่ได้รับผลกระทบ

ภาพรวมของอาการผื่นแพ้ยา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/drug-allergy/symptoms-causes/syc-20371835
• https://www.webmd.com/allergies/medicines-cause-rash
• https://medlineplus.gov/ency/imagepages/2935.htm