- กระเพาะปัสสาวะอักเสบ หรือ โรค Cystitis คือ
- ลักษณะอาการของกระเพาะปัสสาวะอักเสบเป็นอย่างไร ?
- สาเหตุของกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
- ใครบ้างมีความเสี่ยงที่จะเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบ ?
- การวินิจฉัยกระเพาะปัสสาวะอักเสบ ?
- ประเภทของกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
- การป้องกันกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
- สรุปโดยรวมการรักษากระเพาะปัสสาวะอักเสบ ?
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ หรือ โรค Cystitis คือ
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ (Cystitis) คือ การที่กระเพาะปัสสาวะอักเสบเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียในระบบทางเดินปัสสาวะ โดยส่วนใหญ่แล้วมักจะเกิดขึ้นกับเพศหญิงมากกว่าเพศชาย เนื่องจากท่อปัสสาวะของเพศหญิงจะสั้นกว่า และอยู่ใกล้บริเวณทวารหนัก จึงมีโอกาสติดเชื้อได้ง่ายกว่าในเพศชาย ในบางครั้งสาเหตุกระเพาะปัสสาวะอักเสบเกิดจากการที่เชื้อแบคทีเรียตามธรรมชาติที่อยู่ในร่างกายมีความไม่สมดุลกัน จึงก่อให้เกิดการติดเชื้อและอักเสบ
อย่างไรก็ตามโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบอาจจะไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อเสมอไป บางครั้งอาจมีผลมาจากการรับประทานยาบางตัวที่ทำให้เกิดอาการข้างเคียง หรือการใช้ผลิตภัณฑ์สุขอนามัยบางชนิดที่อาจจะก่อให้เกิดการอักเสบได้
ลักษณะอาการของกระเพาะปัสสาวะอักเสบเป็นอย่างไร ?
ลักษณะอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบประกอบไปด้วย :
- ปวดปัสสาวะบ่อยๆ
- มีอาการปวดปัสสาวะหลังจากเพิ่งถ่ายปัสสาวะเสร็จ
- ปัสสาวะมีกลิ่นแรง
- จะมีไข้ต่ำๆ กรณีที่มีการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะร่วมด้วย
- พบเลือดปนมาในปัสสาวะ
- มีอาการเจ็บทางเดินปัสสาวะระหว่างการมีเพศสัมพันธ์
- รู้สึกแน่นที่กระเพาะปัสสาวะ
- ตะคริวบริเวณหน้าท้องหรือหลัง
หากการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะแพร่ขยายไปที่ไตของคุณ นั่นอาจกลายเป็นปัญหาด้านสุขภาพที่น่ากังวลของคุณ
อาการเพิ่มเติมจากอาการด้านบน กรณีที่มีการติดเชื้อที่ไตร่วมด้วยมีดังนี้ :
- วิงเวียน
- อาเจียน
- เจ็บบริเวณหลังหรือด้านข้างลำตัว
- หนาว
อีกสองลักษณะอาการที่มีโอกาสจะเสริมเข้ามา คือ อาการมีไข้หรือมีเลือดปนในทางเดินปัสสาวะ นั่นไม่ใช่ลักษณะอาการของโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ อย่างไรก็ตามอาการเหล่านี้สามารถแสดงออกมาได้ในกรณีที่มีการติดเชื้อที่ไตร่วมด้วย
โปรดพบแพทย์ในทันทีหากคุณคิดว่ามีอาการติดเชื้อที่ไต
สาเหตุของกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
ประเภทของโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบขึ้นกับสาเหตุของกระเพาะปัสสาวะอักเสบ โดยประกอบไปด้วย
- การติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ
- การใช้ยาบางชนิดในปริมาณมาก
- การได้รับบำบัดรังสีวิทยา
- อยู่ระหว่างการใช้สายสวนทางเดินปัสสาวะ
- การใช้ผลิตภัณฑ์ด้านสุขอนามัยที่ไม่สะอาด
ใครบ้างมีความเสี่ยงที่จะเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบ ?
กระเพาะปัสสาวะอักเสบสามารถพบได้ทั่วไปในเพศหญิง เนื่องจากเพศหญิงมีทางเดินปัสสาวะที่สั้น อย่างไรก็ตามทั้งเพศหญิงและชายสามารถจะเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้ถ้าอยู่ในสภาวะดังนี้
ความเสี่ยงสูงที่จะทำให้เกิดกระเพาะปัสสาวะอักเสบในเพศหญิง :
- การมีเพศสัมพันธ์
- การตั้งครรภ์
- การใช้ไดอะแฟรมป้องกันการตั้งครรภ์
- วัยทอง
- การกระตุ้นจากผลิตภัณฑ์สุขอนามัยบางชนิด
ความเสี่ยงสูงในเพศชายที่จะทำให้เกิดกระเพาะปัสสาวะอักเสบ ผู้ชายสามารถเกิดได้ในกรณีที่ต่อมลูกหมากโตเนื่องจากมีการสะสมปัสสาวะในกระเพาะปัสสาวะ
ความเสี่ยงที่สามารถเกิดได้ในเพศหญิงและชายคือ :
- การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
- การบำบัดรังสีวิทยา
- การบำบัดทางเคมี
- การใช้สายสวนทางเดินปัสสาวะ
- เบาหวาน
- นิ่วในไต
- เอดส์
- กระดูกสันหลังอักเสบ
- ระบบทางเดินปัสสาวะติดขัด
การวินิจฉัยกระเพาะปัสสาวะอักเสบ ?
มีสองทางสำหรับการวินิจฉัยโรคนี้ แพทย์มักจะเก็บตัวอย่างปัสสาวะของคุณเพื่อไปตรวจสอบการติดเชื้อ หรือแพทย์อาจจะเสนอการส่องกล้องทางเดินปัสสาวะของคุณเพื่อหาสาเหตุของกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
การส่องกล้องทางเดินปัสสาวะ
การส่องกล้องทางเดินปัสสาวะ แพทย์จะทำโดยสอดท่อเล็กๆ ที่ประกอบไปด้วยกล้องและลำแสงเข้าไปตรวจสอบด้านใน แพทย์สามารถใช้วิธีการนี้ในการตัดเนื้อเยื่อที่ต้องการในกระเพาะปัสสาวะเพื่อนำไปใช้ในการทดสอบต่อไป
การทดสอบโดยการถ่ายภาพ
การทดสอบโดยการถ่ายภาพไม่ได้มีความจำเป็นมากนัก แต่สามารถช่วยในการวินิจฉัยกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้ดี การเอ็กซเรย์และอัลตร้าซาวด์สามารถช่วยวินิจฉัยตัดลักษณะอื่นๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับกระเพาะปัสสาวะอักเสบออกไปได้ เช่น ความผิดปกติด้านโครงสร้างหรือเนื้องอก
ประเภทของกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
กระเพาะปัสสาวะอักเสบสามารถเป็นได้ทั้งแบบฉับพลันและแบบอาการเรื้อรัง กระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบฉับพลันจะมีอาการปรากฏในทันที ในขณะที่กระเพาะปัสสาวะอักเสบเรื้อรังจะมีอาการของกระเพาะปัสสาวะอักเสบปรากฏในระยะเวลาที่ยาวนานซึ่งส่งผลสู่เนื้อเยื่อกระเพาะปัสสาวะ
ประเภทของกระเพาะปัสสาวะอักเสบทั้งสองแบบ มีสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคนี้ได้ โดยสาเหตุจะเป็นตัวกำหนดประเภทของโรค ประเภทของโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบมีดังนี้ :
กระเพาะปัสสาวะอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย
กระเพาะปัสสาวะอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียจะปรากฏเมื่อ เชื้อแบคทีเรียเข้าไปสู่ทางเดินปัสสาวะหรือกระเพาะปัสสาวะของคุณและทำให้เกิดการติดเชื้อ ซึ่งเป็นผลมาจากการเจริญเติบโตของแบคทีเรียดังกล่าวในร่างกายของคุณ กลายมาเป็นการขาดสมดุลของร่างกาย การติดเชื้อนี้นำมาสู่โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
นี่คือสิ่งสำคัญที่ทำให้กระเพาะปัสสาวะของคุณติดเชื้อ ถ้าการติดเชื้อนี้แพร่ขยายไปยังไตของคุณ นี่จะกลายเป็นปัญหาสุขภาพที่น่ากังวลของคุณได้เลย
กระเพาะปัสสาวะอักเสบที่เกิดจากยากระตุ้น
ยาบางชนิดอาจจะทำให้กระเพาะปัสสาวะของคุณอักเสบได้ เราบริโภคยาเข้าสู่ร่างกายและขับถ่ายผ่านทางระบบทางเดินปัสสาวะ ซึ่งยาบางชนิดอาจจะทำให้คุณระคายเคืองระบบทางเดินปัสสาวะได้
ตัวอย่างเช่น chemotherapy, cyclophosphamide และ ifosfamide
กระเพาะปัสสาวะอักเสบอันเนื่องมาจากรังสี
การบำบัดทางรังสีวิทยามักถูกใช้เสมอในการกำจัดเซลมะเร็ง และเนื้องอก แต่รังสีเองก็ทำลายเซลดีและเนื้อเยื่อไปด้วยเช่นกัน การบำบัดโดยใช้รังสีวิทยาบริเวณใกล้เคียงกระดูกเชิงกรานสามารถส่งผลให้เกิดอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้เช่นกัน
กระเพาะปัสสาวะอักเสบจากสิ่งแปลกปลอม
ระหว่างการใช้ที่สวนทางเดินปัสสาวะเพื่อปลดปล่อยปัสสาวะออกจากร่างกาย สามารถเพิ่มความเสี่ยงจากการติดเชื้อแบคทีเรียและทำลายเนื้อเยื่อทางเดินปัสสาวได้ โดยทั้งสองความเสี่ยงนี้เป็นสาเหตุในการทำให้กระเพาะปัสสาวะอักเสบได้
กระเพาะปัสสาวะอักเสบจากเคมี
บางผลิตภัณฑ์อนามัยสามารถกระตุ้นการเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้ ประกอบไปด้วย:
- สารเคมีช่วยการหล่อลื่นระหว่างมีเพศสัมพันธ์
- การคุมกำเนิดโดยใช้ไดอะแฟรม
- สเปรย์สำหรับสุขอนามัยเพศหญิง
- สารเคมีจากฟองสบู่ในอ่างอาบน้ำ
กระเพาะปัสสาวะอักเสบอันเกิดจากสภาวะบางประการ
บางครั้งการปรากฏของกระเพาะปัสสาวะอักเสบ เป็นหนึ่งในลักษณะอาการของบางโรคดังต่อไปนี้:
- เบาหวาน
- นิ่วในไต
- เอดส์ (HIV)
- ต่อมลูกหมากโต
- กระดูกสันหลังอักเสบ
การรักษากระเพาะปัสสาวะอักเสบทำได้อย่างไร ?
วิธีรักษากระเพาะปัสสาวะอักเสบขึ้นอยู่กับสาเหตุที่มาของอาการ ส่วนใหญ่โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบนี้มักจะเกิดขึ้นแบบรุนแรงหรือฉับพลัน ในกรณีที่เป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบเรื้อรัง
ยารักษากระเพาะปัสสาวะอักเสบ
สำหรับยารักษากระเพาะปัสสาวะอักเสบที่ถูกใช้อย่างกว้างขวางนั้นคือ ยาปฏิชีวนะ กระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบเรื้อรังสามารถรักษาได้โดยการใช้ยาปฏิชีวนะ แต่ทั้งนี้การให้ยาปฏิชีวนะนั้นขึ้นอยู่กับสาเหตุของกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
การผ่าตัด
การผ่าตัดเป็นวิธีรักษาโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบให้หายขาดได้วิธีหนึ่ง แต่วิธีการนี้จะไม่ใช่การรักษาวิธีแรกที่แพทย์จะเลือกใช้ วิธีนี้จะถูกใช้ในการรักษากระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบฉับพลันเท่านั้น บางครั้งการผ่าตัดสามารถช่วยแก้ไขอาการผิดปกติทางโครงสร้างได้
กระเพาะปัสสาวะอักเสบรักษาด้วยตนเองได้ที่บ้าน
การดูแลรักษากระเพาะปัสสาวะอักเสบด้วยตนเองสามารถทำได้โดยวิธีการเหล่านี้:
- การใช้แผ่นความร้อนประคบที่หน้าท้องหรือหลัง
- ใช้ยาบรรเทาอาการปวดกระเพาะปัสสาวะ อาทิเช่น ไอบูโพรเฟนและอะซีตามีนโนเฟน
- การนั่งแช่น้ำแบบซิทส์บาธ (Sitz Bath) เพื่อทำความสะอาดบริเวณอุ้งเชิงกราน
ในบางครั้งคุณสามารถจัดการกับลักษณะอาการของกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้ด้วยตนเองที่บ้าน โดยไม่ต้องพึ่งทางการแพทย์ แต่ทั้งนี้คุณไม่ควรจะคิดว่าเมื่อคุณเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบกินยาอะไรแล้วจะหายขาด คุณควรหลีกเลี่ยงใช้วิธีการให้ยาปฏิชีวินะโดยเด็ดขาด หากคุณยังไม่มีอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบที่รุนแรงและไม่ต้องการพบแพทย์ กระเพาะปัสสาวะอักเสบรักษาเองได้โดยสามารถเลือกใช้วิธีดังต่อไปนี้:
- น้ำแครนเบอร์รี่หรือแครนเบอร์รี่แบบอัดเม็ด
- ดื่มน้ำปริมาณมากๆ
- สวมใส่กางเกงชั้นในที่บางเบา สบาย ไม่รัดแน่น
- หลีกเลี่ยงอาหารหรือเครื่องดื่มที่จะทำให้อาการของคุณแย่ลง
การบำบัดรักษาทางเลือก
กระเพราะปัสสาวะอักเสบหรือ Cystitis รักษาได้หลากหลายวิธี การบำบัดรักษาทางเลือกนั้นเป็นวิธีการที่ไม่ใช้การผ่าตัดในการรักษากระเพาะปัสสาวะอักเสบ ในบางครั้งจะใช้วีธีการยืดเหยียดกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะด้วยของเหลวหรือแก๊สเพื่อทำให้กระเพาะอักเสบอาการดีขึ้น
การกระตุ้นประสาทสามารถทำให้ความถี่ในการต้องการเข้าห้องน้ำลดลงและสามารถบรรเทาอาการปวดอุ้งเชิงกรานได้ สำหรับกระเพาะปัสสาวะอักเสบจากการได้รับบำบัดรังสีวิทยาและบำบัดด้วยเคมี การให้ยาสามารถขับสิ่งเหล่านี้ออกทางปัสสาวะได้ แต่ทั้งนี้ยาที่ให้นั้นไม่ใช่ยาแก้กระเพาะอักเสบโดยตรง เป็นเพียงแต่การใช้รักษาในทางอ้อม
การป้องกันกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
วิธีป้องกันหรือวิธีแก้กระเพาะปัสสาวะอักเสบ สำหรับเพศหญิงควรเช็ดจุดซ่อนเร้นจากด้านหน้าไปด้านหลังทุกครั้งที่เข้าห้องน้ำ เพื่อลดการแพร่กระจายเชื้อจากอุจจาระมายังทางเดินปัสสาวะ ทั้งนี้หลีกเลี่ยงการอาบน้ำในอ่างก็สามารถช่วยได้ และควรมั่นใจเสมอว่าคุณได้ล้างจุดซ่อนเร้นของคุณด้วยความอ่อนโยน
รวมทั้งควรจะปัสสาวะให้หมดทุกครั้งหลังมีเพศสัมพันธ์ รวมทั้งดื่มน้ำเปล่าในปริมาณมาก สุดท้ายควรระวังผลิตภัณฑ์หรือสิ่งที่จะทำให้จุดซ่อนเร้นของคุณระคายเคือง
สรุปโดยรวมการรักษากระเพาะปัสสาวะอักเสบ ?
กระเพาะปัสสาวะอักเสบนั้นขึ้นกับสาเหตุของการเกิด โดยทั่วไปกระเพาะปัสสาวะอักเสบนั้นควรได้รับการรักษาโดยเร็ว หากคุณมีอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบทางที่ดีที่สุดควรเข้ารับการรักษาจากแพทย์
กระเพาะปัสสาวะอักเสบห้ามกินอะไรและระหว่างได้รับการรักษาควรทำสิ่งใดบ้าง:
- ดื่มน้ำเปล่าในปริมาณมาก
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เพราะเครื่องดื่มประเภทนี้จะกระตุ้นกระเพาะปัสสาวะ
- ห้ามอั้นปัสสาวะ
- สวมใส่กางเกงชั้นในที่บางเบาและสบาย
ลิ้งค์ด้านล่างเป็นแหล่งข้อมูลบทความของเรา
