เนื้องอกในสมอง (Brain Tumor) : อาการ สาเหตุ การรักษา

สารบัญ

อาการของเนื้องอกในสมอง
ประเภทของเนื้องอกในสมอง
ปัจจัยเสี่ยงของเนื้องอกในสมอง
วินิจฉัยเนื้องอกในสมอง
การรักษาเนื้องอกในสมอง
โดยภาพรวม

เนื้องอกในสมอง (Brain Tumor) คือ ภาวะเซลล์สะสมหรือมวลของเซลล์ผิดปกติที่เกิดขึ้นในสมอง ซึ่งสมองล้อมรอบด้วยกะโหลกศรีษะที่มีความแข็งแกร่งมาก หากเซลล์ที่ผิดปกติมีการเจริญเติบโตภายพื้นที่ที่จำกัดอาจก่อให้เกิดปัญหาต่อสมองได้ เนื้องอกในสมองสามารถเป็นมะเร็งชนิดร้ายแรง และชนิดไม่ร้ายแรง เมื่อเนื้องอกทั้ง 2 ชนิดเจริญเติบโตภายในสมองจะส่งผลให้เกิดความดันภายในกะโหลกศีรษะมากยิ่งขึ้น และอาจทำให้สมองได้รับความเสียหายและอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

เนื้องอกในสมองแบ่งออกเป็นระดับปฐมภูมิและทุติยภูมิ เนื้องอกในหลายชนิดมักเป็นชนิดแบบไม่ร้ายแรง แต่หากเกิดเนื้องอกในสมองชนิดร้ายแรงเกิดขึ้นอาจทำให้เกิดแซลล์มะเร็งและสามารถแพร่กระจายไปยังสมองและอวัยวะส่วนอื่นๆ เช่น ปอด หรือเต้านม

กำลังโหลด

อาการของเนื้องอกในสมอง

อาการเนื้องอกในสมองขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของเนื้องอก เนื้องอกบางชนิดทำให้เกิดความเสียหายโดยตรงโดยการทำลายเนื้อเยื่อสมองและเนื้องอกบางชนิดทำให้เกิดแรงกดดันภายในสมองโดยรอบ ผู้ป่วยจะมีอาการที่เห็นได้ชัดเมื่อเนื้องอกที่กำลังเติบโตกำลังกดดันเนื้อเยื่อสมอง

อาการปวดหัวเป็นอาการที่พบบ่อยของเนื้องอกในสมอง และมักจะเป็นในช่วงเวลา ดังนี้ :

มีอาการหลังจากตื่นนอนในตอนเช้า
มีอาการขณะกำลังหลับ
อาการแย่ลงในขณะไอ จาม หรือออกกำลังกาย

อาการอื่นๆ ที่ร่วมด้วย เช่น :

อาเจียน
มองเห็นภาพซ้อน
วิตกกังวล (Anxiety)
ชัก (Seizures) โดยเฉพาะในผู้ใหญ่
แขนขาอ่อนแรง หรือบางส่วนของใบหน้า
การเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจ

อาการทั่วไปอื่น ๆ ได้แก่ :

อาเจียน
การสูญเสียความจำ
วิตกกังวล กระสับกระส่าย
เขียนหรืออ่านลำบาก
การเปลี่ยนแปลงทางการได้ยิน ลิ้มรส หรือกลิ่น
เฉื่อยช้า เซื่องซึม หรืออาจหมดสติ
กลืนลำบาก
วิงเวียนศีรษะ
ปัญหาเกี่ยวกับดวงตา เช่น เปลือกตาหย่อนยานและรูม่านตาไม่เท่ากัน
การเคลื่อนไหวที่ไม่สามารถควบคุมได้
มือสั่น
การสูญเสียความสมดุล
สูญเสียการควบคุมของกระเพาะปัสสาวะหรือลำไส้
ชาหรือรู้สึกเสียวที่ด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย
มีปัญหาในการพูดหรือความเข้าใจสิ่งที่ผู้อื่นพูด
การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ บุคลิกภาพ และพฤติกรรม
เดินลำบาก
กล้ามเนื้ออ่อนแรงในใบหน้า แขนหรือขา

ประเภทของเนื้องอกในสมอง

เนื้องอกในสมองแบบปฐมภูมิ

เนื้องอกในสมองปฐมภูมิเกิดขึ้นในสมอง และพัฒนาจาก ของคุณ:

เซลล์สมอง
เยื่อบุที่ล้อมรอบสมองซึ่งเรียกว่าเยื่อหุ้มสมอง
เซลล์ประสาท
ต่อม

เนื้องอกปฐมภูมิสามารถส่งผลให้เป็นมะเร็งชนิดไม่ร้ายแรงจนถึงชนิดร้ายแรงได้ ในวัยผู้ใหญ่เนื้องอกในสมองที่พบมากที่สุดคือ gliomas และ meningiomas

กำลังโหลด

gliomas

Gliomas เป็นเนื้องอกที่พัฒนาจากเซลล์ glial จากเงื่อนไขดังนี้:

สนับสนุนโครงสร้างของระบบประสาทส่วนกลาง
ให้สารอาหารแก่ระบบประสาทส่วนกลาง
ทำความสะอาดเซลล์ขยะ
ทำลายเซลล์ประสาทที่ตายแล้ว

Gliomas สามารถพัฒนาจากเซลล์ glial ประเภทต่างๆ

ประเภทของเนื้องอกที่เริ่มต้นในเซลล์ glial คือ:

เนื้องอก astrocytic เช่น astrocytomas ซึ่งเกิดขึ้นในสมอง
เนื้องอก oligodendroglial ซึ่งมักจะพบในกลีบขมับหน้าผาก
glioblastomas ซึ่งมีต้นกำเนิดอยู่ในเนื้อเยื่อสมองและรุนแรงที่สุด

เนื้องอกในสมองระดับปฐมภูมิ อื่น ๆ ได้แก่ :

เนื้องอกต่อมใต้สมอง เป็นชนิดไม่ร้ายแรง
เนื้องอกต่อมไพเนียล เป็นได้ทั้งชนิดร้ายแรงและไม่ร้ายแรง
ependymomas เป็นชนิดไม่ร้ายแรง
craniopharyngiomas ซึ่งส่วนใหญ่เกิดขึ้นในเด็กและเป็นชนิดไม่ร้ายแรง และมีอาการ เช่น การเปลี่ยนแปลงในการมองเห็นและมักเป็นในวัยแรกรุ่น
โรคหลอดเลือดสมองอักเสบ ชนิดรุนแรง
เนื้องอกเซลล์สืบพันธุ์ปฐมภูมิของสมองซึ่งเป็นชนิดไม่ร้ายแรง และถึงขั้นร้ายแรงได้
meningiomas ซึ่งมีต้นกำเนิดจากเยื้อหุ้มสมอง
schwannomas ซึ่งเกิดขึ้นในเซลล์ที่สร้างเกราะป้องกันของเส้นประสาท (myelin sheath) ที่เรียกว่าเซลล์ Schwann

เนื้องอกในสมองทั้ง 2 ชนิด ทั้งชนิดร้ายแรง และไม่ร้ายแรง ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นกับผู้ใหญ่อายุระหว่าง 40 และ 70 เนื้องอกชนิดร้ายแรงมัก จะเกิดขึ้นในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ส่วนเนื้องออกชนิดไม่ร้ายแรงมักเกิดขึ้นอย่างเท่าเทียมกันทั้งในผู้ชายและผู้หญิง เนื้องอกเหล่านี้อาจไม่ร้ายแรง แต่อาจก่อให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้ ขึ้นอยู่กับขนาดและตำแหน่งเนื้องอก และ เนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรงอาจพบได้ยาก แต่อาจนำไปสู่ขั้นรุนแรงได้

เนื้องอกในสมองแบบทุติยภูมิ

เนื้องอกในสมองแบบทุติยภูมิมีสาเหตุมาจากมะเร็งในสมอง เซลล์มะเร็งจะเริ่มจากส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายแล้วแพร่กระจายไปยังสมอง โรคมะเร็งที่สามารถแพร่กระจายไปยังสมอง เช่น:

มะเร็งปอด (Lung Cancer)
มะเร็งเต้านม
มะเร็งไต (Kidney Cancer)
มะเร็งผิวหนัง

เนื้องอกในสมองทุติยภูมิมักกลายเป็นมะเร็ง เนื้องอกชนิดนี้ไม่แพร่กระจายจากส่วนหนึ่งไปยังอีกส่วนหนึ่งของร่างกาย

ปัจจัยเสี่ยงของเนื้องอกในสมอง

ปัจจัยเสี่ยงสำหรับเนื้องอกในสมอง ได้แก่ :

กรรมพันธุ์

เพียงประมาณ 5 ถึง 10 เปอร์เซ็นต์ของการเกิดโรคมะเร็งทั้งหมดได้รับการถ่ายทอดทางพันธุกรรมหรือยีน แต่ค่อนข้างยากสำหรับรับเนื้องอกในสมองที่จะได้รับการถ่ายทอดทางพันธุกรรม ควรรีบปรึกษาแพทย์หากคุณประวัติคนในครอบครัวได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นเนื้องอกในสมอง แพทย์สามารถให้คำปรึกษาและแนะนำข้อมูลทางพันธุกรรม

อายุ ความเสี่ยงของเนื้องอกสมองส่วนใหญ่เพิ่มขึ้นตามวัยและอายุ
เชื้อชาติ
การได้รับสารเคมี
การสัมผัสกับสารเคมีบางชนิดเช่นที่คุณอาจมีสภาพแวดล้อมการทำงานที่อยู่ในภาวะความเสี่ยงของโรคมะเร็งสมอง
การสัมผัสกับรังสี

ผู้ที่ได้รับรังสีไอออไนซ์มีความเสี่ยงเป็นเนื้องอกในสมอง รังสีไอออไนซ์สัมผัสผ่านรังสีระดับสูงจากการรักษามะเร็ง นอกจากนี้หากคุณสัมผัสกับฝุ่นรังสี นิวเคลียร์ ดังเช่นเหตุการณ์ที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในฟูกูชิม่าและเชอร์โนบิล

อาการของเนื้องอกในสมองที่ต่อมใต้สมอง

อาการต่อไปนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับเนื้องอกที่ต่อมใต้สมอง:

หัวนมเปลี่ยนสี หรือน้ำนมไหลออกมาผิดปกติ
ประจำเดือนมาไม่ปกติ (ในผู้หญิง)
การพัฒนาของเนื้อเยื่อเต้านมของผู้ชาย หรือเต้านมโตในผู้ชาย
มือและเท้าบวม
ความไวต่อความร้อนหรือเย็น
ขนตามร่างกายเพิ่มขึ้นหรือดกขึ้น
ความดันโลหิตต่ำ
โรคอ้วน(diabesity)
การเปลี่ยนแปลงในการมองเห็น เช่น การมองเห็นไม่ชัด

วินิจฉัยเนื้องอกในสมอง

การวินิจฉัยเนื้องอกในสมองเริ่มต้นด้วยการตรวจร่างกายและดูประวัติทางการแพทย์

การตรวจร่างกายประกอบด้วยการตรวจระบบประสาทอย่างละเอียด แพทย์จะทำการทดสอบเพื่อดูว่าเส้นประสาทสมองยังคงทำงานปกติหรือไม่

แพทย์จะมองในดวงตาของผู้ป่วยด้วย ophthalmoscope ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ส่องแสงผ่านรูม่านตาและบนจอประสาทตา วิธีนี้ช่วยให้แพทย์ของสามารถตรวจสอบว่าตาของผู้ป่วยตอบสนองต่อแสงอย่างไร นอกจากนี้ยังช่วยให้แพทย์มองเข้าไปในดวงตาได้โดยตรงเพื่อดูว่ามีอาการบวมของเส้นประสาทตา เมื่อเส้นประสาททำงานผิดปกติอาจก่อให้เกิดความดันเพิ่มขึ้นภายในกะโหลกศีรษะ

แพทย์ประเมินอาการเหล่านี้ เช่น:

ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ
การโต้ตอบ
หน่วยความจำ
ความสามารถในการคำนวณทางคณิตศาสตร์

แพทย์อาจสั่งการทดสอบเพิ่มเติมหลังจากเสร็จสิ้นการตรวจร่างกาย สิ่งเหล่านี้อาจรวมถึง:

CT Scan กะโหลก

การสแกน CT เป็นวิธีการที่แพทย์จะได้รับการสแกนรายละเอียดของร่างกายด้วยเครื่อง X-ray สามารถทำได้โดยมีหรือไม่มีความคมชัด ความคมชัดสามารถทำได้ในการสแกน CT ของศีรษะโดยใช้สีพิเศษที่ช่วยให้แพทย์เห็นโครงสร้างบางอย่างเช่นหลอดเลือดชัดเจนยิ่งขึ้น

MRI กะโหลก

หากทำการ MRI ที่ศีรษะจะมีการใช้สีพิเศษเพื่อช่วยให้แพทย์ตรวจพบเนื้องอกได้ MRI นั้นแตกต่างจากการสแกน CT เนื่องจากไม่ได้ใช้รังสีและโดยทั่วไปจะให้ภาพที่มีรายละเอียดมากขึ้นเกี่ยวกับโครงสร้างของสมอง

Angiography

การศึกษานี้ใช้สีย้อมที่ฉีดเข้าหลอดเลือดแดงในบริเวณขาหนีบ สีย้อมจะเดินทางไปยังหลอดเลือดแดงในสมองของผู้ป่วยและช่วยให้แพทย์มองเห็นปริมาณเลือดของเนื้องอกว่ามีลักษณะอย่างไร ข้อมูลนี้มีประโยชน์มากเมื่อถึงเวลาทำการผ่าตัด

การรักษาเนื้องอกในสมอง

การรักษาเนื้องอกในสมองขึ้นอยู่กับ:

ประเภทของเนื้องอก
ขนาดของเนื้องอก
ตำแหน่งของเนื้องอก
สุขภาพโดยทั่วไปของผู้ป่วย

การรักษาที่พบบ่อยที่สุดสำหรับเนื้องอกในสมองที่ร้ายแรงคือการผ่าตัดเนื้องอในสมอง เป้าหมายคือการกำจัดมะเร็งให้ได้มากที่สุดโดยไม่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อส่วนต่าง ๆ ของสมอง ในขณะที่ตำแหน่งของเนื้องอกบางชนิดช่วยให้สามารถกำจัดได้ง่ายและปลอดภัย แต่เนื้องอกอื่น ๆ อาจอยู่ในบริเวณที่ จำกัด จำนวนของเนื้องอกที่สามารถนำออกได้ การกำจัดมะเร็งสมองบางส่วนเป็นประโยชน์ต่อการรักษาอย่างยิ่ง

ความเสี่ยงของการผ่าตัดสมองรวมถึงการติดเชื้อและมีเลือดออก เนื้องอกที่เป็นอันตราย แพทย์จะตัดออกด้วยการผ่าตัด เนื้องอกในสมองระยะลุกลามจะได้รับการรักษาตามแนวทางสำหรับประเภทของการรักษามะเร็งแบบดั้งเดิม

การผ่าตัดสามารถใช้ร่วมกับการรักษาอื่น ๆ เช่น การรักษาด้วยรังสีและเคมีบำบัด

กายภาพบำบัด กิจกรรมบำบัดและการพูดคุยที่ช่วยให้ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้นจากโรคประสาท

โดยภาพรวม

แนวโน้มของเนื้องอกในสมองจะขึ้นอยู่กับ :

ประเภทของเนื้องอก
ขนาดของเนื้องอก
ตำแหน่งของเนื้องอก
สุขภาพโดยทั่วไปของคุณ

การรักษาอาการเนื้องอกในสมองระยะแรกสามารถป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นเมื่อเนื้องอกเจริญเติบโตและป้องกันการสร้างแรงกดดันต่อเนื้อเยื่อกะโหลกและสมอง ควรรีบพบแพทย์ทันทีหากพบว่ามีอาการดังกล่าว

แพทย์แนะหมั่นสำรวจความผิดปกติร่างกาย อาจเสี่ยง ‘เนื้องอกในสมอง รักษาเร็ว ลดพิการ’

ลิ้งค์ด้านล่างเป็นแหล่งข้อมูลบทความของเรา

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team