สมาธิสั้น Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) : อาการ สาเหตุ การรักษา

สมาธิสั้น Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) คือ ความผิดปกติของสภาพจิตใจที่ทำให้เกิดพฤติกรรมที่มากเกินกว่าปกติและกระทำอย่างหุนหันพลันแล่น ผู้ป่วยสมาธิสั้นมักจะมีปัญหาในการใช้สมาธิจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง หรือการนั่งอยู่นิ่งๆ เป็นเวลานาน โดยอาการนี้สามารถเกิดได้ในวัยผู้ใหญ่รวมถึงเด็กสมาธิสั้น ผลสำรวจของกรมสุขภาพจิตใน พ.ศ.2555 พบนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-5 มีอัตราป่วยเป็นโรคสมาธิสั้นร้อยละ 8.1 หรือคาดว่ามีประมาณ 470,000 คนทั่วประเทศ ภาคใต้มีความชุกสูงสุดร้อยละ 11.7 รองลงมาคือภาคตะวันออกเฉียงเหนือร้อยละ 9.4 ภาคกลางร้อยละ 6.7 กทม.ร้อยละ 6.5 ต่ำสุดที่ภาคเหนือ ร้อยละ 5.1เป็นชายมากกว่าหญิง 3 เท่าตัว

อาการของคนสมาธิสั้น

อาการของสมาธิสั้นนั้นค่อนข้างมีขอบเขตที่กว้าง แต่จะประกอบไปด้วยอาการเหล่านี้ :
  • มีปัญหาในการใช้สมาธิจดจ่อต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
  • ขี้ลืม
  • ฟุ้งซ่าน
  • นั่งนิ่งๆ ไม่ได้
  • รบกวนการสนทนาของผู้อื่น
ผู้ป่วยสมาธิสั้นจะมีอาการหนึ่งอาการใดหรือทั้งหมดดังที่กล่าวมา แต่ทั้งนี้อาการจะขึ้นอยู่กับประเภทของโรคสมาธิสั้นที่ผู้ป่วยเป็น

สมาธิสั้นเกิดจาก

สมาธิสั้นโดยทั่วไป แพทย์และนักวิจัยยังไม่สามารถหาสาเหตุของอาการ แต่มีแนวคิดที่ว่ามีปัญหามาจากระบบประสาท รวมถึงพันธุกรรมก็มีส่วน แสดงให้เห็นว่า การลดลงของโดพามีนเป็นปัจจัยในโรคสมาธิสั้น โดยโดพามีนเป็นสารเคมีในสมองที่ช่วยในการเคลื่อนย้ายสัญญาณจากเส้นประสาทหนึ่งไปยังอีกเส้นหนึ่ง โดยมีบทบาทกระตุ้นการตอบสนองทางอารมณ์และการเคลื่อนไหว เนื่องจากแต่ละบุคคลมีความแตกต่างของโครงสร้างในสมอง ผลการวิจัยพบว่า คนที่มีภาวะซนสมาธิสั้นมีปริมาณสารสีเทาในสมองน้อย โดยสารสีเทานั้นมีบทบาทดังนี้
  • การพูด
  • การควบคุมตนเอง
  • การตัดสินใจ
  • การควบคุมกล้ามเนื้อ

การรักษาสมาธิสั้น

วิธีรักษาสมาธิสั้นนั้นประกอบไปด้วย การบำบัดด้านพฤติกรรม, ใช้ยารักษาสมาธิสั้น หรืออาจจะใช้ทั้งสองวิธีร่วมกัน ประเภทของการบำบัดได้แก่ จิตวิทยาบำบัด และการบำบัดด้วยการพูดคุย ในส่วนการบำบัดด้วยการพูดคุย ผู้ป่วยควรจะร่วมให้ข้อมูลเกี่ยวกับผลกระทบที่เกิดขึ้นในชีวิตและแนวทางจัดการแก้ไข การบำบัดอื่นๆ เช่น การบำบัดด้านพฤติกรรม นั้นช่วยให้ผู้ป่วยสามารถติดตามและจัดการกับพฤติกรรมตนเองได้ การใช้ยารักษานั้นสามารถช่วยผู้ป่วยได้เป็นอย่างมาก เนื่องจากยาออกฤทธิ์โดยตรงกับสารเคมีในสมองที่มีผลต่อแรงกระตุ้นและพฤติกรรม

ประเภทของสมาธิสั้น

ในการวินิจฉัยสมาธิสั้น เราจัดหมวดหมู่เป็น 3 กลุ่มดังนี้

กลุ่มสมาธิสั้นแบบขาดสมาธิ

ผู้ป่วยสมาธิสั้นประเภทนี้ จะไม่สามารถใช้สมาธิกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้ ไม่สามารถทำสิ่งหนึ่งได้จนจบ และไม่สามารถทำตามคำแนะนำได้ ผู้เชี่ยวชาญให้ความเห็นว่าเด็กจำนวนมากที่มีสมาธิสั้นชนิดขาดสมาธิ อาจไม่ได้รับการวินิจฉัยที่เหมาะสมเพราะพวกเขาไม่มีแนวโน้มที่จะทำลายหรือรบกวนชั้นเรียน ประเภทนี้พบได้บ่อยในเด็กผู้หญิงที่สมาธิสั้น

กลุ่มสมาธิสั้นแบบซุกซนอยู่ไม่นิ่ง

ผู้ป่วยสมาธิสั้นประเภทนี้มักจะไม่อยู่นิ่ง และซุกซน ซึ่งอาจจะทำการรบกวนผู้อื่นในการพูดคุย แม้ไม่ใช่บทสนทนาของตนเอง แม้ว่าการขาดสมาธิจะเป็นเรื่องที่ไม่น่ากังวลเท่าไรของผู้ป่วยประเภทนี้ แต่ผู้ป่วยสมาธิสั้นกลุ่มนี้ก็ยังไม่สามารถใช้สมาธิจดจ่อได้ดีนัก

กลุ่มสมาธิสั้นแบบขาดสมาธิและอยู่นิ่งไม่ได้

ผู้ป่วยสมาธิสั้นประเภทนี้พบได้มากที่สุด ผู้ป่วยจะมีอาการผสมผสานระหว่าง 2 กลุ่มแรก โดยจะมีภาวะที่ไม่สามารถใช้สมาธิได้ ซุกซนและมีพฤติกรรมหุนหันพลันแล่น รวมถึงพฤติกรรมที่แอคทีฟมากกว่าปกติ อาการสมาธิสั้นนั้นสามารถเปลี่ยนแปลงได้ ดังนั้นการรักษาก็จะเปลี่ยนแปลงไปตามอาการที่ผู้ป่วยมี

ยารักษาโรคสมาธิสั้น

แบ่งเป็น 2 ประเภทหลักๆ ได้แก่ ยาที่มีสารกระตุ้นและยาที่ปลอดจากสารกระตุ้น สารกระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง (CNS) เป็นยารักษาสมาธิสั้นที่ถูกนำมาใช้ในการรักษามากที่สุด ยาเหล่านี้ทำงานโดยการเพิ่มปริมาณของสารเคมีในสมอง ได้แก่ Dopamine และ Norepinephrine ตัวอย่างของยา ได้แก่ เมทิลฟีนิเดท Methylphenidate (Ritalin) และสารกระตุ้นแอมเฟตามีน Amphetamine-based stimulants (Adderall) หากสารกระตุ้นไม่ได้ผลสำหรับผู้ป่วย หรือทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ร้ายแรง แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาที่ปลอดสารกระตุ้น เช่น ยา Nonimimulant ที่มีผลในการเพิ่มระดับของ norepinephrine ในสมอง รวมถึง Atomoxetine (Strattera) และยาแก้ซึมเศร้า Bupropion (Wellbutrin)

วิธีแก้สมาธิสั้นด้วยวิธีธรรมชาติ

การเยียวยาหรือบำบัดสมาธิสั้นสามารถทำด้วยวิธีธรรมชาติดังนี้
  • กินอาหารครบ 5 หมู่
  • ออกกำลังกายอย่างน้อย 60 นาทีต่อวัน
  • นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
  • จำกัดการใช้เวลากับโทรทัศน์หรือมือถือ
จากการศึกษาแสดงให้เห็นว่าโยคะ ไทชิและทำกิจกรรมนอกบ้าน สามารถช่วยเยียวยาให้จิตใจสงบลงและอาจบรรเทาอาการสมาธิสั้นได้ ในวัยผู้ใหญ่และวัยรุ่นแสดงให้เห็นว่า การนั่งสมาธิให้ผลดีต่อการใช้สมาธิจดจ่อ และความคิด รวมถึงบรรเทาความวิตกกังวลและซึมเศร้า การหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้และสารเติมแต่งอาหารบางชนิดก็อาจจะช่วยลดอาการสมาธิสั้นได้

8 กลยุทธ์ง่ายๆ สำหรับนักเรียนที่มีสมาธิสั้น

กลยุทธ์ ADHD เป็นเทคนิคที่ผู้ปกครองและครูสามารถใช้เพื่อช่วยให้นักเรียนประสบความสำเร็จในโรงเรียนโรคสมาธิสั้น ADHD โรคนี้มีลักษณะเฉพาะคือปัญหาเกี่ยวกับสมาธิ การควบคุมแรงกระตุ้น และสมาธิสั้น มักเกิดขึ้นตั้งแต่ในวัยเด็ก แต่อาจไม่ได้รับการวินิจฉัยจนกว่าจะถึงวัยรุ่นหรือวัยผู้ใหญ่ ปัญหาที่เด็ก ADHDเผชิญอยู่ เช่น ความยากลำบากในการโฟกัสเรื่องต่าง ๆ  อาจปรากฏชัดขึ้นเมื่อพวกเขาเริ่มเข้าโรงเรียน ดังนั้นผู้ปกครองและครูจะต้องทำงานร่วมกันเพื่อช่วยให้เด็กเรียนรู้ที่จะรับมือกับอาการ ADHD ของพวกเขา  เด็กและวัยรุ่นที่มีสมาธิสั้นมีความต้องการเฉพาะในห้องเรียน ต่อไปนี้เป็นกลยุทธ์ ADHD ที่ผู้ปกครองและครูของนักเรียนสามารถใช้เพื่อช่วยให้พวกเขาประสบความสำเร็จที่โรงเรียน

รักษาความคาดหวังให้สม่ำเสมอ

หนึ่งในกลยุทธ์ ADHD ที่สำคัญที่สุดคือการทำให้กฎของห้องเรียนชัดเจนและรัดกุม กฎและความคาดหวังสำหรับชั้นเรียนควรได้รับการทบทวนและปรับปรุงเป็นประจำเมื่อจำเป็น ควรติดกฎในห้องเรียนที่สามารถอ่านได้ง่าย การให้เด็กๆ ทบทวนกฎ ความคาดหวัง หรือคำสั่งอื่นๆ บ่อยๆ มักจะเป็นประโยชน์เพื่อให้เด็กเข้าใจ ครูควรระลึกไว้เสมอว่าเด็กอาจเคยได้ยินคำที่พูดแต่เข้าใจความหมายผิด สำหรับเด็กที่มีปัญหากับการจัดการเวลาและสับเปลี่ยนจากงานหรือชั้นเรียนหนึ่งไปยังอีกชั้นเรียนหนึ่ง การมีตารางเวลาที่สะดวกและทบทวนบ่อยๆ จะทำให้การเปลี่ยนเป็นไปอย่างราบรื่นมากขึ้นและยังสามารถใช้ตัวจับเวลา หรือสัญลักษณ์ทางวาจาเพื่อช่วยให้นักเรียนเห็นว่าเหลือเวลาอีกเท่าไรสำหรับกิจกรรมหนึ่งๆ

จำกัดการรบกวน

นักเรียนที่มีสมาธิสั้นจะไวต่อการเสียสมาธิ กลยุทธ์ที่เป็นประโยชน์สำหรับนักเรียนที่มีสมาธิสั้นอาจรวมถึงการจัดที่นั่งให้ห่างจากสิ่งรบกวนในห้องเรียน เช่น ประตู หน้าต่าง พื้นที่เล็กๆ และกบเหลาดินสอ พยายามจำกัดสิ่งรบกวนอื่นๆ ในห้อง เช่น เสียงที่มากเกินไปหรือสิ่งเร้าทางสายตา เช่น ความยุ่งเหยิง ให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ การฟัง “White Noise” หรือเพลงคลอเบา ๆ สามารถปรับปรุงโฟกัสและสมาธิสำหรับเด็กบางคนที่มีสมาธิสั้นได้ แม้ว่าเด็กเหล่านั้นจะไม่เสียสมาธิก็ตาม 

ให้คำติชมเป็นประจำ

กลยุทธ์ ADHD ที่เป็นประโยชน์อีกประการหนึ่งคือการให้ข้อเสนอแนะอย่างรวดเร็วแก่เด็ก ๆ เกี่ยวกับสิ่งที่พวกเขากำลังทำอยู่ เด็กที่มีและไม่มีสมาธิสั้นจะได้รับประโยชน์จากความคิดเห็นเกี่ยวกับพฤติกรรมของพวกเขาบ่อยครั้งและทันทีทันใด เมื่อจำเป็น ผลที่ตามมาจากพฤติกรรมที่ไม่ต้องการก็ควรจะรวดเร็วเช่นกัน ควรให้คำชมทันทีสำหรับพฤติกรรมที่ดี และหากมีพฤติกรรมเชิงลบ ผู้ปกครองควรเพิกเฉยต่อพฤติกรรมนั้น

ตอบแทนความประพฤติดี

ควรใช้รางวัลและสิ่งจูงใจก่อนการลงโทษเสมอเพื่อกระตุ้นนักเรียน เพื่อป้องกันความเบื่อ ให้เปลี่ยนรางวัลบ่อยๆ การจัดลำดับความสำคัญของรางวัลมากกว่าการลงโทษจะช่วยให้แน่ใจว่าโรงเรียนยังคงรู้สึกเหมือนเป็นสถานที่ที่ดีสำหรับเด็กที่มีสมาธิสั้น

ให้พวกเขาหยุดพัก

การหยุดพักและกิจกรรมปกติอาจเป็นกลยุทธ์ที่สำคัญสำหรับเด็กที่มีสมาธิสั้น เด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้นมักจะมีปัญหากับการนั่งนิ่งๆ เป็นเวลานาน ดังนั้นการให้โอกาสพวกเขาได้ลุกขึ้นและเคลื่อนไหวบ่อยๆ สามารถช่วยได้มาก  คุณสามารถให้พวกเขาได้หยุดพักโดยการให้พวกเขาแจกหรือรวบรวมเอกสารหรือวัสดุในห้องเรียน ไปทำธุระที่สำนักงานหรือส่วนอื่นของอาคาร หรือลบกระดาน  

ใช้เครื่องมือและกฎที่ยืดหยุ่น

นักเรียนที่เป็นโรคสมาธิสั้นมักจะอยู่ไม่สุข แม้ว่ากฎมาตรฐานในห้องเรียนอาจกำหนดให้นักเรียนต้องนั่งในที่นั่งระหว่างเรียน แต่เด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้นอาจสามารถทำงานได้ดีขึ้นหากได้รับอนุญาตให้ยืนขึ้น สำหรับเด็กที่มักจะอยู่ไม่สุข การถือ “Koosh Ball” ขนาดเล็กหรือสิ่งที่สัมผัสได้ (เช่น Silly Putty) จะช่วยกระตุ้นเล็กน้อยโดยไม่รบกวนห้องเรียน  งานวิจัยบางชิ้นอ้างว่าการเคี้ยวหมากฝรั่งอาจช่วยเพิ่มสมาธิของนักเรียนบางคน แต่การวิจัยยังไม่ได้ข้อสรุป นอกจากนี้โรงเรียนหลายแห่งไม่อนุญาตให้นักเรียนเคี้ยวหมากฝรั่ง

อย่าโอเวอร์โหลดพวกเขา

สำหรับเด็กที่มีสมาธิสั้นซึ่งมีแนวโน้มที่จะรู้สึกหนักใจ การลดภาระงานทั้งหมดลงโดยการแบ่งงานออกเป็นส่วนย่อยๆ จะเป็นประโยชน์ ครูสามารถช่วยนักเรียนหลีกเลี่ยงความรู้สึกที่มีข้อมูลมากเกินไปโดยให้  คำแนะนำหนึ่งหรือสองขั้นตอนที่กระชับ เด็กที่มีสมาธิสั้นอาจมีปัญหาการนอนหลับที่ส่งผลต่อพฤติกรรมและความสามารถในการให้ความสนใจในชั้นเรียนซึ่งโดยปกติแล้วนักเรียนมักจะ “สดชื่น” และเหนื่อยน้อยลงในช่วงเช้าของวัน แม้ว่าวัยรุ่นและนักศึกษามักจะมีปัญหากับชั้นเรียนตอนเช้า ไม่ใช่เรื่องแปลกที่เด็ก ๆ จะมีอาการทรุดลงเล็กน้อยหลังอาหารกลางวัน ถ้าเป็นไปได้ วางแผนให้ชั้นเรียนจัดการกับวิชาที่ยากที่สุดและงานมอบหมายเมื่อพวกเขาตื่นตัวและมีส่วนร่วมมากที่สุด

ให้กำลังใจ

เด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้นอาจต้องการความช่วยเหลือเพิ่มเติมจากความช่วยเหลือในชั้นเรียน แม้ว่าเจ้าหน้าที่เหล่านี้จะไม่พร้อมเสมอก็ตาม ในทำนองเดียวกัน การเข้าถึงบริการสนับสนุนด้านวิชาการสำหรับนักเรียนที่มีสมาธิสั้นอาจไม่สามารถใช้ได้ แม้ว่าเด็กจะได้รับความช่วยเหลือแบบตัวต่อตัวจากผู้ใหญ่ แต่บางครั้งการจัดความช่วยเหลือจากเพื่อนอาจเป็นประโยชน์ การจับคู่นักเรียนที่มีสมาธิสั้นกับเพื่อนร่วมชั้นที่เต็มใจ ใจดี และเป็นผู้ใหญ่อาจเป็นประสบการณ์ที่เป็นประโยชน์สำหรับเด็กทั้งสอง “เพื่อนเรียน” ของเด็กสามารถเตือนความจำ ช่วยให้พวกเขาทำงานต่อได้หรือมีสมาธิอีกครั้งหลังจากถูกขัดจังหวะ และให้กำลังใจ การทำงานกับนักเรียนคนอื่นยังสามารถช่วยให้เด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้นพัฒนาทักษะทางสังคมและเพิ่มคุณภาพของความสัมพันธ์กับเพื่อนซึ่งทั้งสองอย่างนี้อาจเป็นปัญหาสำหรับเด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้น

นี่คือลิ้งค์แหล่งที่มาของข้อมูลของบทความของเรา

  • https://www.nimh.nih.gov/health/topics/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd/index.shtml
  • https://www.cdc.gov/ncbddd/adhd/index.html
  • https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/adhd/symptoms-causes/syc-20350889
  • https://www.webmd.com/add-adhd/childhood-adhd/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team

แจ้งให้ทราบ
guest
0 ความคิดเห็น
การตอบรับแบบอินไลน์
ดูความคิดเห็นทั้งหมด