อาการเซ (Ataxia) : อาการ สาเหตุ การรักษา

อาการเซคืออะไรกันแน่?

• การเดิน
• การรับประทานอาหาร
• การพูด
• การเขียน

ประเภทและสาเหตุของอาการ

• ถ่ายทอด
• ได้รับ
• ไม่ทราบสาเหตุ

อาการเซที่ถ่ายทอดมาทางพันธุกรรม

1. ยีนเด่น : มีเพียงยีนชุดเดียวที่ได้รับการเปลี่ยนแปลง และต้องเป็นยีนที่ได้รับการสืบทอดจากพ่อหรือแม่
2. ยีนด้อย : มียีนที่ได้รับการเปลี่ยนแปลงสองชุด และได้รับการถ่ายทอดมาจากพ่อและแม่ อย่างละหนึ่งตัว

• โรคกล้ามเนื้อเสียการประสานงานจากสมองน้อยและไขสันหลัง (Spinocerebellar ataxia) : อาการของโรคนี้มีหลายประเภท แบ่งออกไปตามตำแหน่งของยีนที่ผิดปกติ โดยระยะเวลาของการเกิดอาการก็จะแตกต่างกันไป   
• Episodic ataxia เป็นอาการที่เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว มีอาการทั้งหมด 7 ประเภท โดยมีระยะเวลาการเกิดอาการแตกต่างกันไป

• Friedreich’s ataxia. หรือที่รู้จักกันว่า โรคแกนสมองเสื่อม เป็นโรคที่พบได้มาก
•  กล้ามเนื้ออ่อนแรง นอกจากจะทำให้เกิดความลำบากในการเคลื่อนไหวหรือการพูดแล้ว ยังสามารถทำให้เกิดอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงได้ และสามารถส่งผลต่อหัวใจได้
• Ataxia telangiectasia ผู้ที่มีอาการนี้ หลอดเลือดในดวงตาและใบหน้า จะขยายตัว นอกจากนี้ ยังเสี่ยงต่อการติดเชื้อและมะเร็ง

อาการเซที่เกิดจากการบาดเจ็บ

• การบาดเจ็บที่ศรีษะ
• โรคหลอดเลือดสมอง
• เนื้องอกในสมอง ที่ส่งผลต่อบริเวณ
• กาติดเชื้อบริเวณเยื้อหุ้มสมอง เช่น โรคเยื้อหุ้มสมองอักเสบ HIV อีสุกอีใส
• สมองพิการ สมองน้อย
• ภาวะภูมิแพ้ตัวเอง เช่น ระบบประสาทส่วนกลางเสื่อและโรคพาเรนโนพลาสติก
• ต่อมไทรอยด์ไม่ทำงาน
•  การขาดวิตามินบี12 วิตามินอีหรือไทอามีน
• ปฏิกริยาต่อยาบางชนิด เช่น barbiturates ยาระงับประสาทและยาเคมีบำบัด
• พิษจากโลหะ เช่น ตะกั่ว ปรอท หรือทินเนอร์
• การใช้แอลกอฮอล์ระยะยาว

อาการเซแบบไม่ทราบสาเหตุ

ลักษณะของอาการเซ

• ปัญหาเกี่ยวกับการควบคุมการทรงตัว รวมไปถึงความซุ่มซ่ามและล้มบ้อย
• ปัญหาเกี่ยวกับการใช้แรง เช่น การเขียน การหยิบของเล็กๆ การติดกระดุมเสื้อผ้า
• พูดไม่ชัด
• อาการสั่น หรือกล้ามเนื้อกระตุก
• ปัญหาด้านการกินและการกลืน
• ดวงตาเคลื่อนไหวช้ากว่าปกติ หรือไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวของดวงตาได้

อาการชารักษาได้อย่างไร?

• การใช้ยา ยาบางชนิดสามารถช่วยรักษาอาการที่เกิดขึ้นได้ เช่น : amitriptyline หรือ gabapentin สำหรับอาการเจ็บที่เส้นประสาท ; ยาคลายกล้ามเนื้อ สำหรับลดอาการเกร็งหรือตะคริว ; ยารักษาอาการโรคซึมเศร้า
• อุปกรณ์ต่างๆ เช่น เก้าอี้ รถเข็น อุปกรณ์ช่วยเดิน อุปกรณ์ที่ช่วยในการสื่อสาร
• กายภาพบำบัด สามารถช่วยมนเรื่องของการเคลื่อนไหวและการทรงตัวได้ อีกทั้งยังช่วยรักษาความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อได้อีกด้วย
• การฝึกพูด นักบำบัดจะสอนเทคนิคในการพูด เพื่อช่วยให้คุณสามารถพูดได้ชัดมากขึ้น
• กิจกรรมบำบัด จะช่วยให้คุณสามารถทำกิจกรรมต่างๆในชีวิตประจำวันได้ดีมากขึ้น

อาการเซป้องกันได้อย่างไร 

• มึนเมาสุรา (เมา) คุณสามารถหลีกเลี่ยงอาการเซจากสิ่งนี้ได้โดยดื่มในปริมาณที่พอเหมาะหรือไม่ดื่มเลย บางคนอาจมีอาการเจ็บป่วย เช่นการแพ้แอลกอฮอล์ซึ่งทำให้เมาได้ง่ายขึ้นมาก ดังนั้นอาการผิดปกติจึงเป็นเรื่องยากมากสำหรับพวกเขาที่จะหลีกเลี่ยงเมื่อดื่ม
• การถูกกระทบกระแทกและ การบาดเจ็บของสมอง การสวมหมวกนิรภัยและอุปกรณ์ป้องกันภัยสามารถลดความเสี่ยงของการเกิด ataxia จากการบาดเจ็บที่สมองได้
• ยาเสพติด (ใบสั่งยาและการพักผ่อนหย่อนใจ โดยเฉพาะยารักษาโรคลมบ้าหมูและโรคซึมเศร้า ) การหลีกเลี่ยงยาเสพติดเป็นวิธีหนึ่งในการหลีกเลี่ยงอาการเซ หากคุณมีภาวะอาการเซจากยาที่คุณสั่งจ่าย คุณไม่ควรหยุดรับประทานยาโดยไม่ได้พูดคุยกับผู้ให้บริการของคุณก่อน ผลข้างเคียงหรือภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายอาจเกิดขึ้นได้หากคุณหยุดใช้ยาบางชนิดกะทันหัน ดังนั้นจึงปลอดภัยที่สุดที่จะพูดคุยกับผู้ให้บริการของคุณก่อนที่จะหยุดยา
• ความ เหนื่อยล้าและ ความเครียด การนอนหลับให้เพียงพอเป็นวิธีหลักในการหลีกเลี่ยงภาวะอาการเซที่เกี่ยวข้องกับความเหนื่อยล้า การจัดการความเครียดของคุณก็มีความสำคัญเช่นกัน
• สารที่ทำให้ระคายเคือง เช่น โทลูอีน น้ำมันเบนซิน กาว สีสเปรย์ และสารสูดดมอื่นๆ อาการเซเป็นเพียงหนึ่งในภาวะแทรกซ้อนที่เป็นไปได้มากมายที่เกิดขึ้นกับอาการหอบ การใช้สารสูดพ่นในทางที่ผิดเช่นนี้เป็นสิ่งที่อันตราย ดังนั้น ทางที่ดีควรหลีกเลี่ยงการปฏิบัติเช่นนี้หรือหยุดให้เร็วที่สุด
• การติดเชื้อ (สิ่งเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นได้เนื่องจากแบคทีเรีย ไวรัส ปรสิต และเชื้อรา ) การรักษาโรคติดเชื้อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการติดเชื้อที่หู (ซึ่งอาจรบกวนการทรงตัวของคุณ) เป็นวิธีหลักในการหยุดอาการเสียสมาธิไม่ให้ส่งผลกระทบต่อหู ระบบประสาท หรือสมองของคุณ
• การเข้าถึงและรักษาน้ำหนักให้แข็งแรง สภาวะหลายอย่างที่ส่งผลต่อการไหลเวียนของสมอง โดยเฉพาะโรคหลอดเลือดสมอง มีความเชื่อมโยงกับน้ำหนักและสุขภาพร่างกายของคุณ การดูแลสุขภาพร่างกายของคุณบางครั้งสามารถป้องกัน — หรืออย่างน้อยก็ชะลอ — การพัฒนาเงื่อนไขที่อาจทำให้เกิดปัญหาดังกล่าว
• การได้รับพิษจากสารเคมี โลหะ หรือสารต่างๆ (เช่น ปรอท ตะกั่ว เป็นต้น) . การหลีกเลี่ยงสารพิษเป็นวิธีหนึ่งในการหลีกเลี่ยงภาวะ ataxia หากคุณจำเป็นต้องหลีกเลี่ยงสารเหล่านี้ การปฏิบัติตามแนวทางด้านความปลอดภัยและการใช้อุปกรณ์ป้องกันเป็นสิ่งสำคัญ
• การขาดวิตามินและปัญหาโภชนาการ (เช่น ระดับวิตามินบี 12 ต่ำ ) การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์สามารถช่วยให้คุณหลีกเลี่ยงการขาดสารอาหารที่นำไปสู่การสูญเสียน้ำหนักได้

นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ataxia/symptoms-causes/syc-20355652
• https://www.webmd.com/brain/ataxia-types-brain-and-nervous-system

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team